Zdjęcie w tle: NASA, ESA, and M. Malkan (UCLA); Processing: Gladys Kober (NASA/Catholic University of America)
Dzięki obserwacjom prowadzonym przez należącego do NASA satelitę TESS (Transiting Exoplanet Survey Satellite) naukowcy odkryli egzoplanetę o rozmiarze między wielkością Wenus a Ziemi, znajdującą się zaledwie 40 lat świetlnych od nas. Dzięki swej charakterystyce nowo odkryta planeta może pomóc w lepszym zrozumieniu kształtowania się środowisk egzoplanet.
Artystyczna ilustracja TESS, szukającej planet pozasłonecznych.
Satelita TESS od 2018 roku zajmuje się poszukiwaniem planet pozasłonecznych metodą tranzytu. Z pomocą tego teleskopu naukowcy z dwóch różnych zespołów badawczych odkryli względnie bliską Ziemi planetę tranzytującą o łagodnych warunkach klimatycznych. Nie wiadomo jeszcze, czy planeta ta posiada atmosferę. Obecnie obserwacje planety są kontynuowane za pomocą teleskopów znajdujących się na Ziemi.
Odkryta planeta zyskała nazwę Gliese 12 b. Krąży wokół gwiazdy Gliese 12, czerwonego karła znajdującego się w gwiazdozbiorze Ryb, rozmiarem nieprzekraczającego 27% wielkości Słońca i o temperaturze powierzchni stanowiącej 60% temperatury powierzchni Słońca. Okres orbitalny planety Gliese 12 b wynosi 12,8 dnia, a temperatura jej powierzchni to ok. 42 stopnie Celsjusza. Pod względem rozmiaru, podobnie jak temperatury, planeta plasuje się między Ziemią a Wenus. Jednak Ziemia, w przeciwieństwie do Wenus, jest pełna życia dzięki znajdującej się na niej wodzie. Badania nowo odkrytej planety mogą pomóc zrozumieć, w jaki sposób kształtują się warunki umożliwiające powstanie życia.
Niewielkie rozmiary i masy czerwonych karłów czynią je idealnymi kandydatami do poszukiwania krążących wokół nich egzoplanet. W przypadku małych gwiazd spadki jasności związane z tranzytami są bardziej widoczne, a ich niewielkie masy zwiększają zmiany w ruchu gwiazd powodowane przez grawitację planet. Niewielkie energie czerwonych karłów powodują także, że ich ekosfery – sfery wokół gwiazd, w których może istnieć woda w stanie ciekłym – znajdują się blisko nich. To ułatwia poszukiwanie egzoplanet potencjalnie nadających się do zamieszkania wokół czerwonych karłów. Dystans pomiędzy planetą Gliese 12 b i jej gwiazdą stanowi zaledwie 7% odległości Ziemi od Słońca.
Artystyczna ilustracja porównująca Ziemię do różnych interpretacji planety Gliese 12 b.
Powszechnie uważa się, że pierwsze atmosfery Ziemi i Wenus zostały zniszczone, a następnie zastąpione nowymi, utworzonymi z gazów wydobywających się z wulkanów i materii docierającej z Układu Słonecznego. Ważnym czynnikiem decydującym o tym, czy planeta zachowa swoją atmosferę, jest aktywność gwiazdy. Większość czerwonych karłów jest aktywna magnetycznie, jednak analizy przeprowadzone przez oba zespoły wykazały, że gwiazda Gliese 12 nie wykazuje szczególnej aktywności.
Podczas tranzytu światło gwiazdy przechodzi przez atmosferę planety. Różne cząsteczki gazu absorbują różne długości fali elektromagnetycznej, co może stanowić źródło informacji o składzie atmosfery planety dzięki spektroskopii transmisyjnej.
Póki co naukowcy znają bardzo niewiele planet podobnych do Ziemi, które znajdują się blisko nas i spełniają kryteria umożliwiające wykonanie spektroskopii. Odkrycie większej ilości tego typu planet może nam pomóc zrozumieć procesy kształtowania się atmosfer i ewolucji planet.
