Biały karzeł na skutek oddziaływania grawitacyjnego pochłonął mniejszą podobną do Słońca gwiazdę, co poskutkowało skróceniem okresu wzajemnego obiegu do 51 minut. Gwiazda ta została zlokalizowana na orbicie ekstremalnie bliskiej swojej gwiazdowej ofierze, dowodząc 30 letniej teorii na temat ewolucji takich układów.

Odkryty na zdjęciach, zrobionych przez Zwicky Transient obserwatorium w Palomar w Kaliforni, system znany jako ZTF J1813+4251 położony jest 3000 lat świetlnych od Ziemi. Składa się z białego karła i pozostałości po gwieździe podobnej do Słońca, które to wzajemnie obiegają się raz na 51 minut.

ZTF J1813+4251 jest przykładem układu kataklizmicznego – składającego się z dwóch gwiazd, z których jedna charakteryzuje się na tyle silną grawitacją, że pochłania gaz z drugiej. Kiedy gaz ten przechodzi z jednej gwiazdy na drugą, tworzy most, którego gęstość zwiększa się w czasie. Skutkuje to eksplozją termonuklearną nazywaną nową, lecz nie na tyle silną, by zniszczyć układ. W związku z tym takie wybuchy regularnie się powtarzają.

Artystyczna wizja układu kataklizmicznego, w którym zdegenerowana gwiazda pochłania materię towarzyszącej jej, mniej masywnej gwiazdy.

Zdjęcia z ZTF zostały przeszukane za pomocą algorytmu przez Kevina Burdge’a z Massachusetts Institute of Technology pod kątem charakterystyk układów kataklizmicznych. Układ J1813+4251 wyróżniał się ze względu na obserwowalne koniunkcje – nałożenia skutkujące zmianą jasności widomej. Według szacunków grupy Burdge’a, dwie gwiazdy będą się jeszcze zbliżać i wzajemnie pochłaniać przez najbliższe 70 milionów lat. Na końcu ich okres orbitalny wynosił będzie 18 minut. Potem, kiedy akrecja się zakończy, gwiazdy zaczną oddalać się od siebie.

Jeśli chodzi o fale grawitacyjne, z tego układu nie zostały jeszcze zaobserwowane. Biorąc pod uwagę względnie niską częstotliwość i dużą długość fali, z większym prawdopodobieństwem fale grawitacyjne z ZTF J1813+4251 zostaną zaobserwowane nie przez LIGO, a przez detektor LISA mający zostać uruchomiony po 2030 roku.

Korekta – Matylda Kołomyjec

Autor

Avatar photo
Franciszek Badziak

Entuzjasta fizyki, matematyki i astronomii, licealista. Jeśli go spytacie, co ceni w życiu najbardziej, odpowie, że nie ma czasu, bo gdzieś się spieszy. Poza naukami ścisłymi interesuje się muzyką jazzową, gra na perkusji i łazi po Tatrach.