Amerykańscy astronomowie James Gunn i James Peebles oraz Brytyjczyk Martin Rees otrzymali w środę z rąk króla Szwecji doroczną nagrodę Crafoorda w wysokości 500 tysięcy dolarów za prace nad wyjaśnianiem powstawania świata.

Nagrodę wręczył astronomom król Szwecji Karol XVI Gustaw podczas uroczystości w Królewskiej Szwedzkiej Akademii Nauk, która co roku wybiera laureatów nagrody Crafoorda.

Trzech astronomów wyróżniono za „wkład w zrozumienie wielkoskalowej struktury wszechświata”, w tym za badania nad tworzeniem się galaktyk, mikrofalowego promieniowania tła i ciemną materią.

Gunn i Peebles są profesorami Princeton University w New Jersey, a Rees – profesorem Uniwersytetu Cambridge w Anglii.

Gunn zajmował się teorią powstawania galaktyk, gazowego medium pomiędzy nimi i obecnością ciemnej materii w galaktykach. Odegrał doniosłą rolę w programach badawczych związanych z teleskopem Hubble’a i w programie Cyfrowego Przeglądu Nieba Sloana (SDSS).

James Peebles przewidział cześć najistotniejszych właściwości fluktuacji mikrofalowego promieniowania tła już około 1970 roku. Później opracowywał podstawy statystycznego opisu struktury wszechświata.

Sir Martin Rees bardzo wcześnie rozpoznał znaczenie ciemnej materii dla formowania się i właściwości galaktyk, co zaowocowało rozległymi symulacjami komputerowymi. Zaproponował także testy obserwacyjne dla wczesnych stadiów powstawania gwiazd i galaktyk.

Nagroda nosi imię Holgera Crafoorda, Szweda, który zaprojektował pierwszą sztuczną nerkę. Nagroda przyznawana jest od 1982 roku za badania naukowe w takich dziedzinach jak matematyka, astronomia i nauki biologiczne, których nie obejmują nagrody Nobla.