Obecnie znamy około 80 planet krążących po orbitach wokół gwiazd ciągu głównego. Zakres typów gwiazd posiadających planety został jednak teraz rozszerzony. W czasie niedawnego zjazdu Amerykańskiego Towarzystwa Astronomicznego (American Astronomical Society – AAS) w Waszyngtonie, Sabine Frink z University of California w San Diego wraz z kilkoma kolegami ogłosili odkrycie obiektu o masie planety orbitującego wokół pomarańczowego giganta.

Gwiazdy ciągu głównego to gwiazdy spalające wodór w swoich jądrach i mieszczące się na głównej linii na Gwiazdy na swoje miejsca!„>wykresie Hertzsprunga-Russela – stąd ich nazwa. Są one w mniejszym lub większym stopniu podobne do Słońca i należą do przedziału typów widmowych od F (nieco większe i nieco bardziej gorące od Słońca) do M (nieco mniejsze i nieco chłodniejsze). Pomarańczowy gigant to stara gwiazda, która wypaliła już prawie całe paliwo wodorowe i rozdęła się do ogromnych rozmiarów. Tak się stanie ze Słońcem za około 7 miliardow lat.

Wspomnianą gwiazdą jest Iota Draconis (Jota Smoka), błyszcząca na naszym niebie z jasnością 3 magnitudo. Znajduje się w odległości 100 lat świetlnych od Ziemi w gwiazdozbiorze Smoka (Draco). Jota jest gigantem (typu widmowego K2 III) o średnicy 13 razy większej od Słońca, ale tylko o 1,05 raza większej od niego masie. Masa nowo odkrytego towarzysza Iota Draconis wynosi co najmniej 8,6 masy Jowisza i prawdopodobnie jest nieco większa. Obiekt porusza się wokół gwiazdy po bardzo wydłużonej orbicie (mimośród 0,7).

Do tej pory nie było wiadomo czy planety istnieją wokół gigantycznych gwiazd” – powiedziała Frink w oświadczeniu dla prasy. – „To odkrycie dostarcza pierwszego dowodu na to, że planety krążące wokół gwiazd w odległościach porównywalnych z odległością Ziemi od Słońca mogą przetrwać fazę ewolucji ich gwiazd macierzystych do stadium giganta„. Jeśli jednak gwiazda nadal będzie rosnąć, to planeta może zostać pochłonięta i zamieniona w parę w odległej przyszłości.

Planeta gwiazdy Iota Draconis krąży po orbicie o dużym mimośrodzie. Znaczy to, że ma bardzo wydłużoną orbitę, która jest jednak tylko nieco większa od orbity Ziemi.

Odkrycie jest dziełem przypadku. Astronomowie dokonali go w czasie wykonywania pomiarów przesunięcia dopplerowskiego gwiazdy Iota Draconis w ramach projektu mają cego na celu przeprowadzenie rozpoznania gwiazd odniesienia dla misji Interferometrii Kosmicznej (Space Interferometry Mission – SIM) przygotowywanej przez NASA na rok 2009. Obserwowana gwiazda wykazywała znaczące zmiany prędkości radialnej (ruch w kierunku linii patrzenia). Nie było to jednak zaskoczeniem, ponieważ giganty często pulsują, nieznacznie naśladując chybotania wywoływane przez planety krążące wokół gwiazd. Z tego też powodu gigantyczne gwiazdy generalnie nie są brane pod uwagę przez łowców planet pozasłonecznych. W tym przypadku jednak „pulsacje” prędkości radialnej odpowiadały wzorcowi charakteryzującemu obiekt poruszający się zgodnie z prawem grawitacji Newtona po silnie ekscentrycznej orbicie.

Autor

Marcin Marszałek