Aquarius, czyli po łacinie wodnik, jest jednym z najstarszych gwiazdozbiorów nazwanych przez człowieka; początek jego nazwy, „Aqua”, oznacza „woda”. Przedstawiany jest jako człowiek wylewający wodę ze swojego dzbana w kierunku Ryb Południowych. Jest dziesiątym co do wielkości gwiazdozbiorem, a sąsiadujące z nim gwiazdozbiory to: Orzeł, Koziorożec, Wieloryb, Delfin, Źrebię, Pegaz, Ryby, Ryby Południowe i Rzeźbiarz. Znajduje się on na południe od równika niebieskiego. Dla obserwatorów z Ziemi widoczny jest pomiędzy szerokościami geograficznymi 85°S a 65°N, co sprawia, że jest widoczny też w Polsce. Obserwacje na naszych szerokościach geograficznych mogą być wyjątkowo udane w okresie późnej wiosny i prawie całego lata.

Powyższy fragment mapy nieba przedstawia gwiazdozbiór Wodnika w otoczeniu sąsiadujących konstelacji. Białymi okręgami oznaczone są obiekty katalogu Messiera.

Obserwowany był już w Babilonii i starożytnym Egipcie. W pierwszym państwie był on utożsamiany z bogiem Ea, odpowiedzialnym za niszczycielskie powodzie, spowodowane przez rzeki Eufrat i Tygrys. Natomiast w Egipcie kojarzony był raczej z czasem urodzaju, który następował po wylewie Nilu. Zasilał on miejscowe pola w wodę, a one dawały później obfite plony. Egipcjanie wierzyli, że gdy wodnik wkłada swój dzban do rzeki, ta występuję z koryta. Oznaczało to także dla nich początek wiosny.

Grecy widzieli w konstelacji Ganimedesa, pięknego trojanina, w którym zauroczył się Zeus. Najpotężniejszy z greckich bogów porwał go pod postacią orła na Olimp, gdzie młody mężczyzna miał nalewać bogom nektar i ambrozję. Dlatego tez Wodnik sąsiaduje z gwiazdozbiorem Orła. Innym mitem greckim opowiadającym historię tytułowej konstelacj jest potop, jaki zesłał Zeus, a który przetrwali tylko nieliczni ludzie. W Polskiej tradycji Wodnik był topielcem zamieszkującym stawy i rzeki. Przysiadał w nocy na kamieniu i nucił samotnie melodie.

Powyższy obrazek przedstawia rysunek Wodnika na tle tworzących jego konstelację gwiazd. Pochodzi z pracy Jana Heweliusza pod tytułem „Uranographia”.

Jego najjaśniejszą gwiazdą konstelacji jest Sadalsuud (β Aqr), z arabskiego „najszczęśliwszy”. Druga najjaśniejsza gwiazda to Sadalmelik (α Aqr), co znaczy „najszczęśliwsza gwiazda królestwa”. Pochodzenie nazw obydwu gwiazd zaginęło na przestrzeni wieków. Sadachbia, spektroskopowo podwójna gwiazda Wodnika, była nazywana przez nomadów „szczęśliwą gwiazdą namiotów”, ponieważ wyznaczała czas podróży w poszukiwaniu następnych pastwisk. Ciekawym obiektem jest także Mgławica Ślimaka, w katalogu NGC figuruje pod numerem 7293. Jest to mgławica planetarna o wielkości magnitudo 7,3, nazywana czasem Okiem Boga. Inną mgławica planetarną w obrębie konselacji jest Mgławica Saturna, dla obserwatorów nieba NGC 7009. Jej nazwa pochodzi od dwóch promieni wychodzących z owalnego kształtu mgławicy, które przypominają planetę Saturn. Rozpoznawalnym obiektem jest także gromada kulista, ukryta na atlasach nieba pod nazwą M2. Jest dosyć jasnym obiektem gdyż jej magnitudo wynosi 6,5. Dla ciekawskich obserwatorów w bogatym wnętrzu gwiazdozbioru znajduje się M73 – asteryzm składający się z czterech gwiazd odkrytych pod koniec XVIII wieku. Dla nienasyconych wrażeniami, Wodnik kryje jeszcze wiele innych interesujących obiektów, co czyni go nietuzinkowym gwiazdozbiorem na nocnym niebie.

NGC 7293 "Mgławica Ślimak" znajdująca się w gwiazdozbiorze Wodnika

NGC 7293, „Mgławica Ślimak”, znajdująca się w gwiazdozbiorze Wodnika

Korekta – Matylda Kołomyjec

Autor

Avatar photo
Weronika Księżakowska