Gwiazdozbiór Węgielnicy to konstelacja nieba południowego, jej nazwa z łaciny (Norma) oznacza „normalny”, odnosząc się do kąta prostego. Konstelacja została wprowadzona przez francuskiego astronoma Nicolasa Louisa de Lacaille w połowie XVIII wieku. Współczesna nazwa pochodzi od węgła, czyli narożnika budynku. Sama konstelacja na niebie przedstawia kwadrat stolarski.

Gwiazdozbiór Węgielnicy z „Uranographii” Johanna Elerta Bodego. Nazwa konstelacji z francuskiej została zlatynizowana do Norma et Regula, a ostatecznie skrócona do Norma.

Węgielnica zawiera cztery gwiazdy ze znanymi planetami i nie posiada żadnych obiektów Messiera. Najbardziej wyróżnia się w Węgielnicy układ trzech słabych gwiazd, tworzących kąt prosty. Trudno jednak jest go odnaleźć na tle Drogi Mlecznej. Najjaśniejszą gwiazdą w konstelacji jest Gamma-2 Normae, o magnitudzie pozornym 4,02. Ponieważ granice konstelacji zmieniły się od XVIII wieku, Węgielnica nie posiada już gwiazd oznaczonych jako Alfa lub Beta. Gwiazdy, które w czasach Lacaille’a były Alfą i Betą Węgielnicy, należą teraz do konstelacji Skorpiona. Z konstelacją związany jest jeden deszcz meteorów – Gamma Normae.

Powyższy fragment mapy nieba przedstawia gwiazdozbiór Węgielnicy w otoczeniu sąsiednich konstelacji.

Konstelacja posiada całkiem interesujące obiekty głębokiego nieba: gromady otwarte NGC 6087, NGC 6067 albo NGC 6164-65, która stanowi przykład jednego z najrzadszych typów mgławic. Jest to rozpędzona wiatrem dwubiegunowa muszla, otaczająca jasnego nadolbrzyma klasy O7 o masie rzędu 40 mas Słońca. Za pomocą dużych teleskopów można zaobserwować sławną mgławicę Menzel 3 o bipolarnym kształcie. Z Ziemi ta mgławica przypomina głowę i tułów mrówki, w związku z czym otrzymała zwyczajową nazwę Mgławica Mrówka. W odległości około 200 milionów lat świetlnych położona jest masywna supergromada galaktyk Norma (Abell 3627).

Autor

Avatar photo
Natalia Kowalczyk

Redaktork Naczelna Portalu Astronomicznego AstroNET. Studentka pierwszego roku Computer Physics na Akademii Górniczo-Hutniczej w Krakowie.