18 sierpnia 2001 japoński obserwator Akihiko Tago odkrył w gwiazdozbiorze Łabędzia (Cygnus) jasną gwiazdę nową. Według pierwszych raportów przesłanych do VSNET jasność nowej wynosiła 6 do 7 magnitudo. Obserwatorzy w Polsce określili jasność nowej na 7,9 magnitudo.

Pozycja nowej: 21h 03m 02s, +48o 45′ 53″. Odkrył ją obserwator Akihiko Tago z miasta Okayama w Japonii dostrzegając jej pojaśnienie na zdjęciach wykonanych 18 sierpnia 2001 o godzinie 18:36 UT. Po odkryciu nowej w Bisei Observatory wykonano obserwacje spektrograficzne, które ujawniły silne linie emisyjne alfa- i beta-wodoru, tym samym określając profil gwiazdy jako P Cyg.

Charakterystyczne spektrum pozwala spodziewać się dalszego zwiększenia się jasności gwiazdy. Jej ostatnie obserwacje określały jasność na 6 magnitudo, co zdaje się potwierdzać przewidywania.

Gwiazdy zmienne typu P Cyg to gorące, masywne i jasne obiekty, emitujący w sposób ciągły bardzo silny wiatr gwiazdowy. Pojaśnienia gwiazd tego typu są losowe i bardzo gwałtowne.

Za informację dziękujemy panu Stanisławowi Świerczyńskiemu, który obserwował gwiazdę po raz pierwszy 21 sierpnia o godzinie 00:28 UT, oceniając jej jasność na 7,9 magnitudo.

Osobom bardziej zainteresowanym obiektem polecamy poświęconą gwieździe odpowiednią stronę AAVSO. Znajduje się tam codziennie aktualizowana krzywa jasności, a także przedstawiane i opisywane jest widmo i jego ewolucja.

Prototyp typu – gwiazda P Cygni – odkryta została przez Bleau w 1600r.

Gwiazdy typu P Cyg nie są to tak do końca „gwiazdy nowe”, jak nazywamy pewien konkretny typ zmiennych. Zaliczamy je do szerszego typu gwiazd zmiennych LBV (jasnych niebieskich zmiennych). Są to gwiazdy gorące, masywne i bardzo jasne (milion razy jaśniejsze niż Słońce).

Wszystkie gwiazdy tak masywne i jasne (nadolbrzymy) mają kilka cech szczególnych:

  • bardzo silny wiatr gwiazdowy unoszący
  • stosunkowo krótki czas życia
Gwiazdy P Cygni wyróżniają:
  • charakterystyczne widmo z silnymi i szerokimi liniami serii Balmera i HeI, zawierające też linie wielokrotnie zjonizowanych węgla, azotu, tlenu, magnezu, krzemu, żelaza
  • linie widmowe mają tak zwany profil P-Cygni, oznaczający silną utratę masy i objawiający się w widmie rozdwojeniem linii na część absorpcyjną i emisyjną (rozsunięcie spowodowane jest tym, że obserwujemy różne obszary poruszające się z różnymi prędkościami – samą gwiazdę przesłoniętą grubą warstwą wyrzucanej materii (linia absorpcyjna) i światło rozproszone w atmosferze dokoła gwiazdy (linia emisyjna)
  • sporadyczne gwałtowne wyrzuty materii – obserwowane jako „wybuchy” – raz na kilkaset lat
  • po „wybuchu” przez 25 do 60 dni obserwujemy mikrozmienność (szybkie ale niewielkie zmiany jasności) o amplitudzie 0,1 magnitudo

Autor

Marcin Marszałek