Kończy się pierwsza połowa 2021 r. Mamy za sobą także zarówno najwcześniejszy wschód, jak i najpóźniejszy zachód Słońca, stąd dnia ubywa rano i wieczorem. Na razie dzień nie skraca się zbyt szybko, jego długość zmiejsza się o kilkadziesiąt sekund na dobę, ale wraz z upływem czasu tempo się zwiększy. Zwłaszcza w trzeciej dekadzie miesiąca, gdy Słońce ponownie przejdzie na południe od równoleżnika 20° deklinacji. Najbliższe noce również upłyną rozświetlone łuną Srebrnego Globu, lecz jej wpływ z nocy na noc stanie się coraz mniejszy, gdyż Księżyc jest już po pełni i dąży do ostatniej kwadry. Księżyc zaczął tydzień niedaleko planety Saturn, potem odwiedzi jeszcze Jowisza i powędruje w kierunki gwiazdozbiorów Wodnika i Ryb, których zodiakalna część nie zawiera zbyt jasnych gwiazd. Pod koniec tygodnia naturalny satelita Ziemi zakryje gwiazdę 5. wielkości 33 Psc. Przez całą noc dobrze widoczna jest gwiazda nowa V1405 Cas, natomiast wieczorem można obserwować planety Wenus i Mars. W zeszłym tygodniu Mars przeszedł przez gromadę otwartą gwiazd M44, a w tym tygodniu niedaleko tej gromady przejdzie planeta Wenus. Tym razem planeta minie gromadę w niewielkiej odległości, nie docierając do samej gromady. Tym razem dostrzeżenie M44 będzie jeszcze trudniejsze, gdyż przez te kilka dni gromada zbliżyła się do widnokręgu, a tam niebo jest nieco jaśniejsze.

StarryNight

Animacja pokazuje położenie planet Wenus i Mars na przełomie czerwca i lipca 2021 r. (kliknij miniaturkę, aby powiększyć).

I właśnie od widocznych najkrócej zaraz po zachodzie Słońca ciał niebieskich rozpocznę opis zjawisk możliwych do zaobserwowania w tym tygodniu. Wenus systematycznie dogania Marsa i do końca tygodnia dystans między tymi planetami zmniejszy się do 5°. W związku z tym coraz mniej się różni położenie obu planet na niebie. Godzinę po zachodzie Słońca obie planety zajmują pozycję na wysokości około 3-4 stopni nad północno-zachodnią częścią nieboskłonu. Obie planety wędrują przez gwiazdozbiór Raka. Wenus przez jego centralną część, gdzie znajduje się gromada otwarta gwiazd M44. Niestety tym razem Wenus nie zbliży się do gromady tak bardzo, by przejść na tle jej najjaśniejszych gwiazd, a dodatkowo Europa ma pecha i podczas największego zbliżenia oba ciała znajdą się pod widnokręgiem. Z Polski w piątek 2 lipca Wenus pokaże się mniej więcej 42′ na północny zachód od gromady, dobę później zaś — 33′ na północny wschód od niej. Niestety z naszych szerokości geograficznych to zbliżenie należy do zjawisk trudno obserwowalnych ze względu na niskie położenie nad widnokręgiem i jasne tło nieba. Z odnalezieniem Wenus nie powinno być kłopotów, o ile tylko warunki atmosferyczne na to pozwolą, ponieważ planeta świeci z jasnością -3,9 wielkości gwiazdowej, przy średnicy tarczy 11″ i fazie poniżej 90%. Gromada gwiazd raczej jednak zginie w zorzy wieczornej

Druga z planet też należy do obiektów niełatwych do dostrzeżenia z tych samych powodów, co gromada gwiazd: jej jasność jest niezbyt duża (+1,8 wielkości gwiazdowej) i zanim odpowiednio się ściemni Mars już bardzo zbliża się do widnokręgu. Mars wędruje przez wschodnie rejony Raka, gdzie nie ma jasnych gwiazd, a zatem przy jego szukaniu najlepiej posiłkować się planetą Wenus.

StarryNight

Mapka pokazuje położenie Księżyca oraz planet Saturn i Jowisz w końcu czerwca 2021 r. (kliknij miniaturkę, aby powiększyć).

Ten tydzień Księżyc zaczął na wschodnim skraju gwiazdozbioru Koziorożca, pomiędzy planetami Saturn i Jowisz. Srebrny Glob dąży obecnie do ostatniej kwadry, ale w poniedziałkowy poranek 28 czerwca jego faza przekroczy 86%. Nad ranem do Saturna zabraknie Księżycowi ponad 9°, a do Jowisza – jeszcze 4° więcej. Obie planety poruszają się na południowy zachód i Jowisz powoli zaczyna zmniejszać dystans do Saturna, lecz obecnie nadal wynosi on prawie 20°. Planeta Saturn jest już jaśniejsza od +0,4 magnitudo, a średnica jej tarczy przekracza 18″. Jowisz do końca tygodnia zwiększy blask do -2,5 magnitudo, przy średnicy tarczy 46″. Maksymalna elongacja Tytana, tym razem zachodnia, przypada we wtorek 29 czerwca. Tego samego dnia Księżyc w fazie 78% przejdzie 4,5 stopnia od Jowisza.

W układzie księżyców galileuszowych Jowisza w tym tygodniu będzie można dostrzec następujące zjawiska (na podstawie strony Sky and Telescope oraz programu Starry Night):

• 28 czerwca, godz. 1:30 – wejście cienia Io na tarczę Jowisza,
• 28 czerwca, godz. 2:40 – wejście Io na tarczę Jowisza,
• 28 czerwca, godz. 3:50 – zejście cienia Io z tarczy Jowisza,
• 29 czerwca, godz. 2:14 – wyjście Io zza tarczy Jowisza (koniec zakrycia),
• 30 czerwca, godz. 2:33 – minięcie się Ganimedesa (N) i Io w odległości 5″ 56″ na zachód od tarczy planety,
• 2 lipca, godz. 1:34 – minięcie się Europy (N) i Io w odległości 3″ 106″ na zachód od tarczy planety,
• 3 lipca, godz. 23:08 – od wschodu Jowisza Ganimedes na tarczy planety (w II ćwiartce),
• 4 lipca, godz. 0:32 – zejście Ganimedesa z tarczy Jowisza,
• 4 lipca, godz. 1:48 – wejście cienia Europy na tarczę Jowisza,
• 4 lipca, godz. 3:54 – wejście Europy na tarczę Jowisza,
• 5 lipca, godz. 1:48 – Kalisto chowa się za tarczę Jowisza (początek zakrycia),
• 5 lipca, godz. 3:24 – wejście cienia Io na tarczę Jowisza.

StarryNight

Mapka pokazuje położenie Księżyca oraz gwiazdy nowej V1405 Cas na początku lipca 2021 r. (kliknij miniaturkę, aby powiększyć).

W drugiej części tygodnia naturalny satelita Ziemi odwiedzi gwiazdozbiory Ryb, Wieloryba i Barana. W pierwszym z wymienionych gwiazdozbiorów nie ma zbyt jasnych gwiazd, ale już w czwartek 1 lipca Księżyc zakryje gwiazdę 33 Psc o jasności obserwowanej 4,2 magnitudo. Zakrycie da się zaobserwować z całej wschodniej części Europy, w tym z Polski(na mapce pętle cyjanowe oznaczają zakrycie podczas wschodu — obszar lewy — i zachodu — obszar prawy — Księżyca; czerwona linia przerywana – zakrycie podczas dnia; linia niebieska – zakrycie podczas świtu, linia biała – zakrycie w trakcie nocy. U nas gwiazda zniknie za jasnym brzegiem księżycowej tarczy niewiele po wschodzie obu ciał niebieskich około 1 w nocy naszego czasu. Natomiast łatwiej obserwowalne odkrycie przy ciemnym brzegu nastąpi godzinę później. W tym momencie tarcza Księżyca pokaże fazę 59%.

1 lipca kwadrans po 23 naszego czasu Srebrny Glob przejdzie przez ostatnią kwadrę, zaglądając przy okazji na chwilę do gwiazdozbioru Wieloryba. A po wschodzie, już w piątek 2 lipca Księżyc zbliży się na niecały stopień do gwiazdy 5. wielkości 20 Ceti. W sobotę 3 lipca faza Srebrnego Globu spadnie do 39%, a w niedzielę 4 lipca — do 30%. Niestety w najbliższej okolicy naturalnego satelity Ziemi znajdą się gwiazdy słabsze od 4. wielkości gwiazdowej. Najpierw μ i ν Psc, a potem ξ1 i ξ2 Cet.

Wysoko nad przesuwającym się po pasie zodiakalnym Księżycem, na pograniczu gwiazdozbiorów Kasjopei i Cefeusza znajduje się gwiazda nowa V1405 Cas. Przy nieobecności Księżyca, albo gdy ma on fazę cienkiego sierpa jest ona łatwa do odnalezienia w odległości mniej niż 0,5 stopnia od jasnej gromady otwartej gwiazd M52. Jasność nowej cały czas się waha, a obecnie znowu wydaje się rosnąć, osiągając +7 wielkości gwiazdowych. A zatem do jej odszukania wśród gwiazd wystarczy nieduża lornetka. Do oceny jasności nowej dobrze nadaje się mapka z naniesionymi jasnościami gwiazd porównania, wykonana na stronie AAVSO.