W najbliższych dniach wciąż głównym aktorem nocnego nieba pozostanie Księżyc, jednak minął już on pełnię i dąży do ostatniej kwadry, a zatem każdej kolejnej nocy jego blask stanie się wyraźnie mniejszy. Srebrny Glob zacznie tydzień blisko pary planet Jowisz-Saturn, a skończy blisko planety Mars. Niedaleko Marsa jest także planeta Neptun, ale niskie jeszcze położenie tej planety nad widnokręgiem i jasne tło nieba uniemożliwia jej obserwacje na naszych szerokościach geograficznych. Neptuna można na razie obserwować bliżej równika (gdzieś od równoleżnika 40°N) i na półkuli południowej. Natomiast na niebie wieczornym szybko pogarsza się widoczność planety Merkury. Można ją próbować dostrzec na początku tygodnia, ale nie jest to sprawa prosta, ponieważ mimo rosnącej średnicy tarczy planety malejąca faza spowoduje znaczny spadek jej jasności i idącymi za tym coraz większymi kłopotami Merkurego z przebiciem się przez zorzę wieczorną. Oczywiście warto pamiętać o sezonie na obłoki srebrzystełuk okołohoryzontalny.

 

 

Animacja pokazuje położenie Merkurego w drugim tygodniu czerwca 2020 r. (kliknij w miniaturkę, aby powiększyć).

 

Planeta Merkury jest już po maksymalnej elongacji i zbliża się do Słońca, dążąc do koniunkcji dolnej 1 lipca. Planeta wędruje obecnie przez środek gwiazdozbioru Bliźniąt, poruszając się między świecącą z jasnością obserwowaną +3 magnitudo Mebsutą (ε Gem) a słabszą o 1 mag Mekbudą (ζ Gem). Obie gwiazdy mogą mieć trudności z wyłonieniem się z zorzy wieczornej, stąd znacznie lepszą wskazówką do szukania Merkurego jest para znacznie jaśniejszych i świecących wyżej gwiazd Kastor i Polluks. Obie gwiazdy są łatwo widoczne tuż po zmierzchu, a Merkury wędruje mniej więcej 12° pod nimi.

Niestety planeta znajduje się bardzo nisko: godzinę po zachodzie Słońca na wysokości od 4° na początku tygodnia do 2° pod jego koniec. W tym czasie jasność planety obniży się z +1 magnitudo w poniedziałek 8 czerwca do +1,7 w niedzielę 14 czerwca, tarcza planety zwiększy średnicę z 9 do 10″, natomiast faza spadnie z 29 do 18%.

 

 

 

Położenie Księżyca oraz planet Jowisz, Saturn i Mars w drugim tygodniu czerwca 2020 r.

Mapka pokazuje położenie Księżyca oraz planet Jowisz, Saturn i Mars w drugim tygodniu czerwca 2020 r. (kliknij w miniaturkę, aby powiększyć).

 

Księżyc powoli przenosi się na niebo poranne i każdej kolejnej nocy świeci słabiej. Pełnia Księżyca przypadła w zeszły piątek po godzinie 21 naszego czasu i w najbliższych dniach Srebrny Glob podąży ku ostatniej kwadrze, przez którą przejdzie w sobotę 13 czerwca przed 8:30. Nachylenie ekliptyki do wschodniego porannego widnokręgu jest teraz niekorzystne, stąd Księżyc przez cały tydzień w nocy pokaże się nisko nad widnokręgiem.

W nocy z poniedziałku 8 czerwca na wtorek 9 czerwca naturalny satelita Ziemi dotarł na pogranicze gwiazdozbiorów Strzelca i Koziorożca, prezentując tarczę w fazie 88%. Jak wiadomo w tym samym regionie nieba znajdują się planety Jowisz i Saturn, które dzieli dystans 5°. O godzinie podanej na mapce dla tego dnia Księżyc wędrował jakieś 4° na południe od Saturna.

Obie planety coraz bardziej zbliżają się do lipcowych opozycji i ich blask rośnie. Jasność Jowisza wynosi obecnie -2,6 wielkości gwiazdowej, przy tarczy o średnicy 46″. Jasność Saturna jest o prawie 3 magnitudo mniejsza, a jego tarcza ma średnicę 18″. Maksymalna elongacja Tytana, największego księżyca Saturna, tym razem zachodnia, przypada w czwartek 11 czerwca.

W układzie księżyców galileuszowych planety w tym tygodniu będzie można dostrzec następujące zjawiska (na podstawie strony Sky and Telescope oraz programu Starry Night):

  • 8 czerwca, godz. 2:34 – Ganimedes chowa się w cień Jowisza 40″ na zachód od tarczy planety (początek zakrycia),
  • 8 czerwca, godz. 2:36 – wejście cienia Europy na tarczę Jowisza,
  • 8 czerwca, godz. 2:44 – Io chowa się w cień Jowisza 17″ na zachód od tarczy planety (początek zakrycia),
  • 8 czerwca, godz. 4:14 – wejście Europy na tarczę Jowisza,
  • 8 czerwca, godz. 23:58 – wejście cienia Io na tarczę Jowisza,
  • 9 czerwca, godz. 0:48 – wejście Io na tarczę Jowisza,
  • 9 czerwca, godz. 2:16 – zejście cienia Io z tarczy Jowisza,
  • 9 czerwca, godz. 3:06 – zejście Io z tarczy Jowisza,
  • 10 czerwca, godz. 0:18 – wyjście Io zza tarczy Jowisza (koniec zakrycia),
  • 10 czerwca, godz. 1:42 – wyjście Europy zza tarczy Jowisza (koniec zakrycia),
  • 15 czerwca, godz. 1:49 – minięcie się Europy (N) i Kallisto w odległości 16″, 72″ na zachód od brzegu tarczy Jowisza.

 

W kolejnych nocach Księżyc przejdzie przez gwiazdozbiory Koziorożca i Wodnika, które nie obfitują w jasne gwiazdy. W nocy ze środy 10 czerwca na czwartek 11 czerwca Księżyc pokaże tarczę w fazie około 70%, a 3° na północny wschód od niego znajdzie się para dość jasnych gwiazd z północno-wschodniej części tej konstelacji: Nashira i Deneb Algiedi.

Dwie noce później naturalny satelita Ziemi dotrze na pogranicze gwiazdozbiorów Wodnika, Ryb i Wieloryba, a jego tarcza pokaże się oświetlona prawie dokładnie w połowie. 3,5 stopnia nad nią widoczna będzie coraz jaśniejsza planeta Mars, natomiast nieco ponad 1,5 stopnia nad Marsem jest planeta Neptun. Niestety jasność tła nieba oraz niskie położenie nad widnokręgiem spowoduje, że Neptuna nie da się dostrzec. Natomiast planeta Mars jest łatwo widoczna gołym okiem, gdyż jej jasność przekroczyła już 0 magnitudo i cały czas rośnie. Do końca tygodnia blask Marsa osiągnie -0,2 wielkości gwiazdowej, a jego tarcza przekroczy średnicę 10″. O godzinie podanej na mapce Mars wznosi się na wysokości niecałych 15°.

Tydzień Księżyc skończy na pograniczu gwiazdozbiorów Ryb i Wieloryba, w fazie 43%, niewiele ponad 10° na wschód od Marsa.

 

 

Autor

Avatar photo
Ariel Majcher