Zaczął się już trzeci miesiąc lata, a ostatniego dnia tygodnia zacznie się dziewiąty miesiąc 2019 roku. 30 sierpnia Księżyc przejdzie przez nów, a zatem na początku tygodnia Srebrny Glob pokaże się na niebie porannym, gdzie da się go dostrzec jeszcze 29 sierpnia, na niewiele ponad 30 godzin przed nowiem. Niestety zniknęła już stamtąd planeta Merkury i nie będzie okazji do malowniczego zdjęcia. W pierwszej części nocy można obserwować planety JowiszSaturn, zaś w drugiej — planety Neptun i Uran. Ta pierwsza na początku września znajdzie się po przeciwnej stronie Ziemi, niż Słońce, stąd jest widoczna prawie całą noc.

 

 

Animacja pokazuje położenie Księżyca w ostatnim tygodniu sierpnia 2019 r. (kliknij w miniaturkę, aby powiększyć).

 

Naturalny satelita Ziemi powoli zbliża się do spotkania ze Słońcem i przeniósł się już wyraźnie na niebo poranne, przyjmując kształt cienkiego sierpa. W sobotę 30 sierpnia, dokładnie o 12:37 naszego czasu Księżyc przejdzie przez nów, a zanim się to stanie aż do piątku 29 sierpnia rozświetli niebo tuż przed wschodem Słońca. Oczywiście wszystko dlatego, że o tej porze roku i doby nachylenie ekliptyki do widnokręgu jest bardzo duże. Mapki animacji pokazują położenie Księżyca na godzinę przed wschodem Słońca.

Poniedziałek 26 sierpnia i wtorek 27 sierpnia Księżyc spędzi w gwiazdozbiorze Bliźniąt. W poniedziałek jego tarcza pokazywała fazę 24% i zajmowała pozycję niecały 1° na południe od gwiazdy Tejat Prior, niedaleko punktu, przez który Słońce przechodzi pierwszego dnia lata. Dzisiejszego poranka księżycowy sierp zwęzi się do 15% i pokaże się 9° na prawo od pary gwiazd Kastor i Polluks.

Przez następne dwa dni Srebrny Glob odwiedzi gwiazdozbiór Raka. W środę 28 sierpnia jego bardzo cienki sierp, w fazie 8%, zajmie pozycję w środku gwiazdozbioru, niecałe 5° na zachód od znanej gromady otwartej gwiazd M44, jednak jasne tło nieba bardzo utrudni jej dostrzeżenie. Kolejnego dnia na godzinę przed świtem Księżyc zdąży się wznieść na wysokość około 7°, a jego faza skurczy się do 2%. Może okazać się, że do jego dostrzeżenia potrzebna jest lornetka. 10° na lewo od cieniutkiego już sierpa naszego satelity znajdzie się sierp, tworzący głowę Lwa, gdzie znajduje się radiant listopadowego roju meteorów Leonidów.

 

 

Mapka pokazuje położenie Jowisza i Saturna w ostatnim tygodniu sierpnia 2019 r. (kliknij w miniaturkę, aby powiększyć).

 

Po sobotnim nowiu Księżyc przeniesie się na niebo wieczorne, gdzie pokaże się w przyszłym tygodniu. Oczywiście w przeciwieństwie do czasu przed świtem, wieczorem nachylenie ekliptyki jest niekorzystne i nie da się obserwować Księżyca zaraz po nowiu. Zacznie się on pokazywać w drugiej części tygodnia, dołączając do planet Jowisz i Saturn. Obie planety widoczne są coraz gorzej. Jowisz znika z nieboskłonu około godziny 23, a po zapadnięciu ciemności tylko zbliża się do linii widnokręgu. Godzinę po zachodzie Słońca planeta zajmuje pozycję na wysokości około 13°, świecąc z jasnością -2,2 wielkości gwiazdowej. Przez teleskopy można obserwować tarczę planety o średnicy 39″ oraz jej cztery najjaśniejsze księżyce. A w tym tygodniu będzie można dostrzec następujące zjawiska (na podstawie strony Sky and Telescope oraz programu Starry Night):

  • 26 sierpnia, godz. 22:00 – Europa chowa się za tarczę Jowisza (początek zakrycia),
  • 28 sierpnia, godz. 19:39 – o zmierzchu cień Europy na tarczy Jowisza (w IV ćwiartce),
  • 28 sierpnia, godz. 21:26 – zejście cienia Europy z tarczy Jowisza,
  • 29 sierpnia, godz. 20:10 – wejście Ganimedesa na tarczę Jowisza,
  • 29 sierpnia, godz. 21:18 – Io chowa się za tarczę Jowisza (początek zakrycia),
  • 29 sierpnia, godz. 22:42 – zejście Ganimedesa z tarczy Jowisza,
  • 30 sierpnia, godz. 19:34 – o zmierzchu Io na tarczy Jowisza (w IV ćwiartce),
  • 30 sierpnia, godz. 19:56 – wejście cienia Io na tarczę Jowisza,
  • 30 sierpnia, godz. 20:52 – zejście Io z tarczy Jowisza,
  • 30 sierpnia, godz. 22:12 – zejście cienia Io z tarczy Jowisza,
  • 1 września, godz. 20:19 – minięcie się Europy (N) i Ganimedesa w odległości 15″, 133″ na zachód od brzegu tarczy Jowisza.

 

Planeta Saturn znajduje się mniej więcej 30° na wschód od Jowisza, a zatem przechodzi przez południk lokalny i zachodzi 2 godziny po nim. Saturn nadal porusza się ze wschodu na zachód i już przeniósł się wyraźnie na zachód od gwiazdy o Sgr, czyli najbardziej na południe wysuniętej gwiazdy z charakterystycznego łuku gwiazd w północno-wschodniej części Strzelca. Jasność planety obniżyła się do +0,3 wielkości gwiazdowej, lecz jej średnica nadal wynosi 18″. Maksymalna elongacja Tytana, tym razem zachodnia, przypada w środę 28 sierpnia.

 

 

Mapka pokazuje położenie Neptuna i Urana w ostatnim tygodniu sierpnia 2019 r. (kliknij w miniaturkę, aby powiększyć).

 

Dwie ostatnie planety Układu Słonecznego zbliżają się do opozycji i ich warunki obserwacyjne poprawiają się z tygodnia na tydzień. Szczególnie dotyczy to Neptuna, który przejdzie przez opozycję 10 września. Planeta najwyżej nad widnokręgiem znajduje się około godziny 1:30, przechodząc ponad 30° nad nim. Neptun zbliża się cały czas do gwiazdy φ Aquarii. W niedzielę 1 września dystans między tymi ciałami niebieskimi spadnie poniżej 8′, czyli 1/4 średnicy kątowej Słońca, czy Księżyca. W następnym tygodniu zbliży się jeszcze bardziej. To z jednej strony ułatwienie, gdyż oba ciała zmieszczą się w jednym polu widzenia teleskopu, ale z drugiej — utrudnienie, gdyż gwiazda, jaśniejsza o 3,5 magnitudo od planety może powodować, że planeta zniknie w jej blasku.

Druga z planet, planeta Uran ma opozycję w październiku i wędruje przez gwiazdozbiór Baran, jakieś 10° na południe od Hamala, najjaśniejszej gwiazdy konstelacji. Uran świeci blaskiem +5,7 magnitudo i do jego dostrzeżenia wystarczy niewielka lornetka, a na naprawdę ciemnym niebie — nawet tylko oczy. Uran góruje po godzinie 4 i wznosi się wtedy prawie 20° wyżej od Neptuna.

Autor

Avatar photo
Ariel Majcher