Pod koniec marca na wieczornym niebie dojrzymy pięć planet widocznych gołym okiem. Szczególnie interesujące będą Merkury, Wenus i Jowisz. Maksymalne elongacje wschodnie dwóch pierwszych wypadną tego samego dnia.
Spójrzmy najpierw na marcowe konstelacje w połowie nadchodzącego miesiąca. Po zapadnięciu astronomicznego zmroku (około 20:00) zobaczymy jak zimowe niebo ponad południowym widnokręgiem zamienia się w wiosenne. Wysoko świecić będą Bliźnięta i Rak, na południowy-zachód odpłyną Orion i Byk. Na wschodnim niebie ujrzymy Lwa, Wolarza i wschodzącą Pannę. Dyszel Wielkiego Wozu wskaże północny-wschód.
Po raz drugi wyjdźmy oglądać niebo około godziny 4:00, gdy będzie kończyć się astronomiczna noc. Lew chylić się będzie ku zachodowi, wysoko na południu zobaczymy Herkulesa i Wolarza, a pod nimi – Skorpiona i Wężownika. Trójkąt letni ułożony z trzech jasnych gwiazd w Lutni, Łabędziu i Orle znajdzie się na wschodzie. Na północy Mały Wóz skierowany będzie dyszlem w dół.
Dni w marcu szybko się wydłużają. 1 marca Słońce świeci od 6:28 do 17:23, a 31 marca – od 5:19 do 18:15 (godziny podano w czasie środkowoeuropejskim, nie uwzględniając przejścia na czas letni, które nastąpi 28 marca). Do 11 marca Słońce przebywać będzie w Wodniku, a później w Rybach, zahaczając 27 marca skrawkiem tarczy o Wieloryba. 20 marca o 7:50 rozpocznie się astronomiczna wiosna.
Układ faz Księżyca: pełnia 7 marca o 0:14, ostatnia kwadra 13 marca o 22:01, nów 20 marca o 23:41 i pierwsza kwadra 29 marca o 0:48. 12 marca o 4:58 Księżyc znajdzie się w apogeum, a 27 marca o 8:01 – w perygeum. W nadchodzącym miesiącu nie nastąpią żadne zaćmienia Słońca ani Księżyca.
1 marca Księżyc znajdzie się 4 stopnie od Saturna, 6 marca – 2 stopnie od Jowisza. 14 marca jego tarcza przesłoni gwiazdę 3 Strzelca o jasności około 4,7 magnitudo. 22 marca poszukać będzie można Księżyca 4 stopnie od Merkurego, a 2 dni później – 3 stopnie od Wenus. 26 marca dojdzie do niewidocznego w Polsce zakrycia Marsa przez Srebrny Glob, a 2 dni później do jego kolejnego spotkania z Saturnem (4 stopnie).
4 marca w górnej koniunkcji ze Słońcem znajdzie się Merkury, ale już pod koniec miesiąca dojrzymy go na wieczornym niebie. Maksymalna wschodnia elongacja (wynosząca 19 stopni) nastąpi 29 marca. To najdogodniejszy w tym roku moment do obserwacji tej planety. Godzinę po zachodzie Słońca, Merkurego (o jasności 0 magnitudo) odnajdziemy około 8 stopni nad widnokręgiem. 9 marca planeta przeniesie się z Wodnika do Ryb, a 31 marca wejdzie do konstelacji Barana.
Wenus wciąż pięknie wyglądać będzie na wieczornym niebie. 29 marca znajdzie się w maksymalnej wschodniej elongacji (46 stopni). Godzinę po zachodzie Słońca odnajdziemy ją 30 stopni ponad horyzontem świecącą blaskiem -4,4 magnitudo. Do 4 marca planeta przebywa w Rybach, 30 marca przenosi się z Barana do Byka.
Coraz mniej efektownie wygląda Mars. Wciąż oddala się od Ziemi, zmniejsza swoją kątową średnicę i blask. W połowie miesiąca po zmroku odnajdziemy do około 15 stopni od Wenus (w lewo, powyżej), świecącego z jasnością 1,3 magnitudo i widocznego pod kątem zaledwie 5 sekund. Planeta rozpoczyna miesiąc w Baranie, 13 marca przechodzi do Byka, 20 marca mija Plejady w odległości około 3 stopni. 6 marca na północnej marsjańskiej półkuli rozpocznie się wiosna.
Na nocnym niebie, wśród gwiazd Lwa króluje Jowisz, największa z planet. 4 marca znajdzie się w opozycji. Jasność planety osiągnie maksimum – minus 2,5 magnitudo. Przez cały miesiąc warto kierować na niego lornetki i teleskopy obserwując ruch jego czterech galileuszowych księżyców.
Wieczorem w Bliźniętach odnajdziemy Saturna. Jego jasność to około 0 magnitudo. W połowie miesiąca planeta widoczna jest od zmierzchu aż do około godziny 3:00. Pierścienie planety ustawione są pod znacznym kątem do kierunku Ziemia-Saturn i zachęcają do prowadzenia ich obserwacji, dostrzeżenia między innymi przerwy Cassiniego.
Uran i Neptun przebywają zbyt blisko Słońca by być widocznymi. Na ich pojawienie się na porannym niebie musimy jeszcze poczekać.
Pluton widoczny jest nad ranem w Wężowniku. Jego niewielka jasność, 13,9 magnitudo, czyni go obserwowalnym tylko dla posiadaczy dużych teleskopów mających znaczną wprawę w obserwacji nieba.
W Dniu Kobiet w opozycji względem Słońca znajdzie się planetoida Iris (7). Będzie obiektem o jasności 9 magnitudo przebywającym na granicy Lwa i Pucharu.
Przez cały miesiąc promieniują meteory z roju Virginid, mającego radiant z Pannie. Najsilniejsze maksimum, zwane alfa-Virginidami, przypada 24 marca. Tego dnia w nocnych obserwacjach nie będzie przeszkadzał Księżyc.
3 marca minie 35 lat od startu misji Apollo 9. Dwa dni później wypadnie 25 rocznica przelotu Voyagera 1 w pobliżu Jowisza. 14 marca upłynie 125 rocznica urodzin Alberta Einsteina, a 23 marca – 255 lat skończy Pierre Laplace. 27 marca upłynie 35 lat od startu misji Mariner 7, a 2 dni później – 30 lat od pierwszego przelotu Marinera 10 w pobliżu Merkurego.
Zapraszamy do obserwacji nieba i czytania naszego serwisu.
Michał
O Uranie i Neptunie — Piaty akapit od dolu:
“Uran i Neptun przebywają zbyt blisko Słońca by być widocznymi.”
Nie rozumiem tego zdania.
Czy to, ze palnety tak odlegle od Slonca i bedace blisko niego moga byc niewidoczne? Jak to mozliwe? Wydaje mi sie, ze im dalej od Slonca tym slabiej sa widoczne.
Michał M.
To skrót językowy — Oczywiście masz rację – im dalej od Słońca planeta się znajduje, tym mniej światła od gwiazdy otrzymuje i słabiej świeci. Wystarczy porównać blask Jowisza, Saturna i Urana.
Ale w tym newsie zastosowałem skrót językowy. Uran i Neptun nie są blisko Słońca w znaczeniu ilości dzielących ich kilometrów ale blisko w znaczeniu kątowym, to znaczy Słońce, Uran i Neptun przebywają w tym samym rejonie nieba. Uran jest znacznie dalej od Ziemi niż Słońce, Neptun jeszcze dalej, ale widzimy je w podobnym kierunku. Blask Słońca uniemożliwia obserwowanie planet.