Rok 2004 jest rokiem przestępnym i dlatego luty jest o jeden dzień dłuższy niż zwykle. Po co wprowadza się lata przestępne i jaka zasada decyduje o tym, który rok ma 366 dni? Zastanówmy się nad tym chwilę właśnie dzisiaj – w najbardziej egzotycznym dniu.

Lata przestępne wprowadza się, aby średnia długość roku kalendarzowego była jak najbliższa długości roku zwrotnikowego. Rok zwrotnikowy to czas pomiędzy kolejnymi przejściami Słońca przez Punkt Barana, czyli początkami dwóch kolejnych wiosen. Wynosi on około 365,2422 dnia czyli 365 dni 5 godzin 48 minut i 46 sekund.

Gdyby przyjąć, że rok kalendarzowy ma zawsze 365 dni, początek wiosny z 20 lub 21 marca stopniowo odpływałby ku dniom następnym. Przesunięcie się o jeden dzień zajmowałoby mu mniej więcej 4 lata.

Do 1582 roku obowiązywał kalendarz juliański. Obowiązywała zasada, że lata, których numery podzielne są przez 4 są latami przestępnymi i liczą nie 365, a 366 dni. W ten sposób każde cztery kolejne lata kalendarzowe liczyły

3*365 + 366 = 1461 dni,

a średni rok kalendarzowy miał 365,25 dnia. To nieco więcej niż rok zwrotnikowy. W związku z tym początek wiosny przesuwał się w kierunku wcześniejszych dat. Na przesunięcie się o jeden dzień potrzeba było około 128 lat.

Jak otrzymać ten ostatni wynik? Skoro średni rok kalendarzowy jest o

365,25 – 365,2422 = 0,0078 dnia

dłuższy od roku zwrotnikowego, to o taki okres średnio przesuwa się rocznie moment równonocy. Odwrotność tej liczby to odpowiedź na pytanie ile razy 0,0078 mieści się w liczbie 1, czyli ile lat potrzeba aby moment przejścia przez Punkt Barana przesunął się o dobę. A 1/0,0078 to w przybliżeniu 128.

Celem wprowadzenia w 1582 roku kalendarza gregoriańskiego było zapobieżenie przesuwaniu się momentu równonocy. Ustalono trzy zasady mówiące o tym, w których latach luty liczyć ma 28, a w których 29 dni. Oto one:

  • Lata podzielne przez 4 są przestępne.
  • Lata podzielne przez 100 są zwykłe (mimo podzielności przez 4).
  • Lata podzielne przez 400 są przestępne (mimo podzielności przez 100).
Zgodnie z tą regułą dojść można do wniosku, że przestępnymi były, są lub będą lata 2000, 2004, 2008 i 2400, a zwykłymi – 1900, 1973, 2005, 2100, 2200.

Zwróćmy uwagę, że w ciągu kolejnych 400 lat mamy 303 lata zwykłe i 97 lat przestępnych. 400 lat to więc

303*365 + 97*366 = 146097 dni.

Średnia długość roku to 365,2425 dnia. Różnica względem roku zwrotnikowego wynosi zaledwie 0,0003 dnia, a czas potrzebny aby obowiązujący obecnie kalendarz rozregulował się o dobę to około 3300 lat!

Warto jeszcze zwrócić uwagę, że 146097 dni to dokładnie 20871 tygodni. Dwa dni odległe dokładnie o 400 lat wypadają więc w naszym kalendarzu zawsze w ten sam dzień tygodnia. W ciągu 400 lat jest 4800 trzynastych dni miesiąca… I najczęściej W piątek trzynastego„>wypadają one w piątek (choć różnica względem innych dni jest niewielka).

Szczególnie mało ludzi obchodzi urodziny 29 lutego, mniej więcej cztery razy mniej niż w jakimkolwiek innym dniu. Mogą oni jednak chwalić się, że starzeją się cztery razy wolniej niż inni 😉

Autor

Michał Matraszek

Komentarze

  1. Curz    

    Urodziny — A moja siostra ma wlasnie dzis urodziny… 4… 🙂

    1. Erotoman    

      Najlepszego z okazji urodzin!

      > A moja siostra ma wlasnie dzis urodziny… 4… 🙂

      Roses are red
      And ready for plucking
      You are sixteen
      And ready for… high school

      wszystkiego najlepszego z okazji urodzin! (również od Kurta Vonneguta, autora tego wierszyka 😉

  2. Szymek    

    literówka – cyfrówka 😉 — 2220 jest IMHO rokiem przestępnym. Pewnie chodziło o rok 2200, który rzeczywiście jest zwykły 🙂

Komentarze są zablokowane.