Końcówka wakacji to ostatni moment w naszym kraju, aby jeszcze zobaczyć Marsa z Saturnem. Obie planety można próbować dostrzec na tle zorzy wieczornej, a ułatwi to rosnący po nowiu Księżyc, który minie planety w środę 22 sierpnia. Srebrny Glob, mimo znacznej fazy pod koniec tygodnia przez cały okres będzie widoczny słabo. W drugiej części nocy można obserwować jasnego Jowisza, natomiast tuż przed świtem – jeszcze jaśniejszą Wenus oraz całkiem jasnego Merkurego.

Naturalny satelita Ziemi przeszedł przez nów w zeszły piątek 17 sierpnia, ale mimo, że od tego momentu minęło już dość sporo czasu, to trudno będzie wypatrzyć Księżyc na wieczornym niebie w pierwszej części tego tygodnia ze względu na bardzo niekorzystne nachylenie ekliptyki do horyzontu. Spowoduje ono, że Księżyc, choć już w całkiem dużej odległości kątowej od Słońca oraz fazy 12% w poniedziałek będzie bardzo trudny do odnalezienia tuż po zmierzchu.

We wtorek 21 sierpnia pod tym względem będzie trochę łatwiej, ale tylko trochę. Tego dnia Księżyc minie Marsa z Saturnem (od Czerwonej Planety Księżyc będzie odległy o 7°, zaś od Saturna o 8; jednocześnie 3° od Księżyca świecić będzie Spica), ale 45 minut po zachodzie Słońca Srebrny Glob, przy fazie 20%, zajmować będzie pozycję zaledwie 2° nad widnokręgiem, a schowa się za niego kolejne 20 minut później. Dlatego nie zmieścił się na mapce. W tym samym momencie Mars zajmie pozycję 6°, zaś Saturn – 8° nad horyzontem.

Dobę gwiazdową później Srebrny Glob przesunie się kilkanaście stopni na wschód i zwiększy fazę do 30%. Jednak jego widoczność poprawi się bardzo niewiele: o godzinie podanej na mapce Księżyc będzie świecił tylko 5° nad widnokręgiem. Tego wieczoru Mars będzie oddalony od Księżyca o 7°, natomiast Saturn będzie świecił kolejne 5° dalej. W tym tygodniu Saturn ma jasność obserwowaną +0,8 wielkości gwiazdowej, zaś jego tarcza ma średnicę 16″. W przypadku Marsa odpowiednie wielkości wynoszą: jasność – +1,2 magnitudo, średnica – 5″ i faza 91%.

Do następnego ciekawego spotkania Księżyca z jasnymi gwiazdami (bo już nie z planetami) dojdzie w piątek 24 sierpnia. Do tego momentu Księżyc dotrze do gwiazdozbioru Skorpiona i zwiększy fazę do 52% (pierwsza kwadra o godzinie 15:55 naszego czasu). Wieczorem naturalny satelita Ziemi przejdzie przez najbardziej na północ i zachód wysuniętą część konstelacji. 7° na południowy wschód od Księżyca świecić będzie Antares – najjaśniejsza gwiazda Skorpiona.

W sobotę 25 sierpnia faza Księżyca urośnie do 64% i o godzinie podanej na mapce Srebrny Glob znajdował się będzie 6,5 stopnia na południe od gwiazdy Sabik (η Oph). Dobę później tarcza Księżyca zwiększy fazę do 74% i znajdował się będzie 11° na północny zachód od Nunki – najjaśniejszej gwiazdy konstelacji Strzelca.

Położenie Jowisza w czwartym tygodniu sierpnia 2012 r.

Mapka pokazuje położenie Jowisza w czwartym tygodniu sierpnia 2012 roku.

Mapkę wykonano w GIMPie (http://www.gimp.org) na podstawie obrazków z programu Starry Night (http://www.starrynighteducation.com).

Po wieczornych obserwacjach Księżyca dwóch planet na kolejne planety trzeba poczekać do północy. O tej porze nad wschodnim horyzontem pojawia się jasny Jowisz. Największa planeta Układu Słonecznego świeci obecnie z jasnością -2,3 magnitudo, a jej tarcza ma średnicę 38″. Jowisz zbliża się do opozycji, która będzie miała miejsce 3 grudnia, ale na razie wciąż porusza się ruchem prostym i zbliża się do linii łączącej Aldebarana z El Nath, a więc dwie najjaśniejsze gwiazdy Byka. W niedzielę 26 sierpnia Jowisz będzie odległy od Aldebarana o ponad 6°, zaś od El Nath o 10,5.

W tym tygodniu w układzie księżyców galileuszowych będzie można dostrzec następujące zjawiska:

  • 20 sierpnia, godz. 23:56 – zejście Ganimedesa z tarczy Jowisza,
  • 24 sierpnia, godz. 2:46 – wejście cienia Io na tarczę Jowisza,
  • 24 sierpnia, godz. 3:48 – wejście Europy w cień Jowisza (początek zaćmienia),
  • 24 sierpnia, godz. 4:10 – wejście Io na tarczę Jowisza,
  • 24 sierpnia, godz. 5:00 – zejście cienia Io z tarczy Jowisza,
  • 25 sierpnia, godz. 0:02 – wejście Io w cień Jowisza (początek zaćmienia),
  • 25 sierpnia, godz. 3:36 – wyjście Io zza tarczy Jowisza (koniec zakrycia),
  • 26 sierpnia, godz. 0:48 – zejście Io z tarczy Jowisza,
  • 26 sierpnia, godz. 1:04 – zejście cienia Europy z tarczy Jowisza,
  • 26 sierpnia, godz. 1:20 – wejście Europy na tarczę Jowisza,
  • 26 sierpnia, godz. 3:48 – zejście Europy z tarczy Jowisza.

Animacja pokazuje położenie Wenus i Merkurego w czwartym tygodniu sierpnia 2012 roku.

Animację wykonano w GIMPie (http://www.gimp.org) na podstawie obrazków z programu Starry Night (http://www.starrynighteducation.com).

2,5 godziny po Jowiszu wschodzi Wenus, a kolejne 2,5 godziny później – Merkury. Dwie najbliższe Słońca planety naszego Układu w zeszłym tygodniu osiągnęły swoje maksymalne odległości kątowe od od naszej Gwiazdy Dziennej. Stało się to tego samego dnia 15 sierpnia. Merkury znajdował się wtedy ponad 18° od Słońca, zaś Wenus – ponad 45°. To oznacza, że obie planety od tego momentu zaczęły zbliżać się do Słońca i ich widoczność będzie się pogarszała. Oczywiście dużo szybciej będzie się to działo w przypadku Merkurego, który w tym tygodniu będzie jeszcze dobrze widoczny, ale w przyszłym tygodniu zniknie już w tle zorzy porannej.

Odległość między planetami zwiększy się już do ponad 30°: Wenus będzie przebywać na południe od głównej figury Bliźniąt i w czwartek 23 sierpnia minie jedną z jaśniejszych gwiazd tej konstelacji Mekbudę (ζ Geminorum), w odległości 57 minut kątowych, natomiast Merkury będzie świecił na tle konstelacji Raka, około 5° od znanej gromady otwartej gwiazd M44, która jednak będzie trudno dostrzegalna ze względu na jasne tło nieba.

Do niedzieli 26 sierpnia jasność Wenus zmniejszy się do -4,2 magnitudo, jej tarcza zmniejszy się do 21″, zaś faza urośnie do 56%. O godzinie podanej na animacji planeta będzie się znajdowała na wysokości ok. 25° nad horyzontem. Widoczność Merkurego przedstawia poniższa tabela (na godzinę przed wschodem Słońca):

Merkury w czwartym tygodniu sierpnia 2012 r.
DataJasność

[mag]
Średnica

kątowa

[“]
Faza

[%]
Wysokość

[°]
20 VIII-0,56,7565,1
21 VIII-0,66,5605,0
22 VIII-0,76,3644,9
23 VIII-0,86,2684,5
24 VIII-0,96,0714,1
25 VIII-1,05,9753,7
26 VIII-1,15,8783,1

Autor

Avatar photo
Ariel Majcher