Wchodzimy w październik i zostawiamy za sobą ostatnie ślady lata. Dookoła fruwające złote liście i kasztany podczas coraz chłodniejszych dni. Niech jednak zostawienie za plecami wakacji nas nie zniechęca – załóżmy grube kurtki, czapki i szaliki, aby wybrać się na obserwacje.
Pierwszego października w centralnej Polsce Słońca wzejdzie ponad horyzont o 6:38 i zajdzie ponownie o 18:12. Dzień będzie trwać 11 godzin 34 minuty. W nocy 26 października będziemy musieli przestawić zegarki na czas zimowy. Ostatniego dnia Słońca wyjdzie o 6:31 i zajdzie o 16:06, a dzień potrwa 9 godzin 37 minut. Oficjalnie w październiku, ze Słońcem zachodzącym w przeciągu miesiąca o dwie godziny już o czwartej, rozpoczynamy sezon długich jesiennych wieczorów.
Księżyc
Obserwacjom nie będzie sprzyjać pierwsza połowa miesiąca, gdyż nocne niebo zostanie rozjaśnione przez poświatę naszego srebrnego satelity. Sierpa zacznie ubywać po tygodniu od 7 października aż do nowiu 21 października. W niektóre dni będziemy mogli szukać Księżyca w pobliżu innych jasnych obiektów:
- 5 października – Księżyc w koniunkcji z Saturnem,
- 10 października – Księżyc w Plejadach,
- 14 października – Księżyc w koniunkcji z Jowiszem.
| 1 59% | 2 69% | 3 78% | 4 86% | 5 93% | ||
6 98% | 7 100% | 8 99% | 9 95% | 10 88% | 11 79% | 12 69% |
13 58% | 14 47% | 15 36% | 16 26% | 17 18% | 18 11% | 19 6% |
| 20 2% | 21 0% | 22 0% | 23 2% | 24 6% | 25 11% | 26 17% |
| 27 25% | 28 33% | 29 43% | 30 53% |
Kometa C/2025 A6 Lemmon
Na jeden z najciekawszych obiektów tej jesieni zapowiada się kometa C/2025 A6 Lemmon. Została ona odkryta w styczniu tego roku przez Mount Lemmon Survey, a znajdzie się w peryhelium 8 listopada. Od pewnego czasu obserwujemy jak jaśnieje i zapowiada się, że obiekt rzeczywiście osiągnie wysokie magnitudo. Obecnie (na dzień 1 października) kometa ma jasność około 6,9 mag, co pozwala ją dostrzec przez większą lornetkę, i znajduje się w dole Wielkiej Niedźwiedzicy .
Kometa C/2025 A6 (Lemmon) 24 września 2025 roku. Widoczny jest jasny ogon jonowy.
Jak widać na wykresie poniżej, możemy się spodziewać, że kometa najlepiej widoczna będzie na przełomie października i listopada. Szacuje się, że osiągnie wówczas jasność 4 mag, co oznacza, że będzie widoczna nieuzbrojonym okiem. Korzystne też będzie położenie komety na sferze niebieskiej z Polski. Od dziesiątego października kometa stanie się obiektem okołobiegunowym – nie będzie ona zachodzić.
Wykres jasności obserwowanej komety. Punktami oznaczone są pomiary, a żółtą linią oznaczono przewidywaną krzywą teoretyczną dopasowaną do pomiarów.
Kometa porusza się przeciwnie do ruchu planet (w lewo na grafice poniżej). W ciągu ostatnich kilku dni przeszła z gwiazdozbioru Rysia do Wielkiej Niedźwiedzicy, w którym zostanie przez kolejne 2 tygodnie. W połowie miesiąca przejdzie przez Psy Gończe, a następnie przemieści się przez Wolarza do Wężownika, w którym pozostanie do połowy listopada.
C/2025 A6 (Lemmon) będzie widoczna tuż ponad horyzontem wieczorami w kierunku zachodu.
StellariumPołożenie komety w październiku.
Planety
Merkury
Choć Merkury w październiku zwiększa elongację to ma to przełożenie na oddalenie od Słońca jedynie w osi horyzontu – mimo większej odległości kątowej Merkury zachodzi wraz ze Słońcem. Nie będzie dobrze widoczny.
Wenus
Początkowo Wenus będzie wschodzić około 4:30 – na ponad dwie godziny przed Słońcem. Z kolejnymi dniami października jej elongacja będzie maleć i z 24° w ciągu miesiąca zejdzie do 16°. Będzie wschodzić coraz póżniej, lecz różnica ta nie będzie znacząca, ponieważ w ciągu 30 dni ten czas skróci się o zaledwie pół godziny i 1 listopada na Wenus przyjdzie nam czekać do 5 nad ranem. Szukać jej powinniśmy nad horyzontem na wschodzie w Pannie, co przy jej jasności -3,9 mag nie powinno stanowić dużego wyzwania.
Mars
Niewidoczny.
Jowisz
Dobrze widoczny przez cały miesiąc. Początkowo wychodzi zza horyzontu dopiero o północy, lecz z każdym dniem będziemy musieli na niego czekać coraz krócej i na przełomie października i listopada będzie wstawać już o 21. Znajdziemy go w Bliźniętach.
Saturn
Znajdziemy go „pod głową Ryb”. Będzie widoczny przez cały miesiąc – początkowo będzie zachodzić ze wschodem Słońca, a z kolejnymi dniami będziemy mogli go obserwować coraz krócej, i 31 października zajdzie już o 2. Jego jasność będzie w zakresie między 0,6 a 0,7 mag.
Roje meteorów
Na niebie w październiku warto wypatrywać meteorów z roju Orionidów. Są one związane z kometą Halleya, a radiant znajduje się na granicy gwiazdozbioru Oriona oraz Bliźniąt. Meteory widoczne są przez cały miesiąc, ale najwięcej ich zobaczymy w maksimum 21 października. Wówczas powinniśmy ich dostrzec między 20 a 30 na godzinę.
- Stellarium
_on_24_September_2025.jpg){kind=link}