Zbliżamy się do miesiąca wyznaczającego połowę roku. Czerwiec to miesiąc, gdy noce są najkrótsze, co nie sprzyja obserwacjom astronomicznym. Jednak również w czerwcu, czego możemy wypatrywać wielu ciekawych obiektów na nocnym niebie.

Pierwszy czerwcowy dzień rozpoczniemy o godzinie 4:20, kiedy to Słońce wzejdzie ponad horyzont. Będzie on trwać blisko 17 godzin, do czasu gdy Słońce schowa się ponownie około 21:00. Trudno jednak w czerwcu mówić o nocy, gdyż w tym miesiącu mamy same białe noce, czyli Słońce nie zachodzi 18° poniżej horyzontu. W czwartek, 20 czerwca będzie przesilenie letnie, czyli moment, gdy Słońce góruje najwyżej na półkuli północnej (a w zenicie na zwrotniku Raka). Od tego czasu noce powoli zaczną się wydłużać, a sezon na obserwacje zacznie powracać.

Księżyc

Najlepsze warunki do obserwacji będą przez pierwsze dwa tygodnie miesiąca: przez pierwszych kilka dni zaobserwujemy malejący sierp, następnie nów 6 czerwca, a odtąd Księżyc zacznie rosnąć, dochodząc do pierwszej kwadry 14 czerwca. W tym roku pełnia blisko pokryje nam się z najdłuższym dniem. Pierwszego czerwca możemy zaobserwować koniunkcję Księżyca z Neptunem, trzeciego czerwca z Marsem, piątego z Jowiszem i Merkurym, szóstego z Wenus, a 27 czerwca z Saturnem.

1

26%

2

17%

3

9%

4

4%

5

1%

6

0%

Nów

7

2%

8

6%

9

12%

10

20%

11

28%

12

37%

13

47%

14

56%

Pierwsza kwadra

15

65%

16

74%

17

82%

18

89%

19

95%

20

98%

21

100%

Pełnia

22

99%

23

96%

24

90%

25

82%

26

73%

27

62%

28

51%

Trzecia kwadra

29

39%

30

28%

Planety

Około trzecie czerwca aż sześć planet (Merkury, Mars, Jowisz, Saturn, Uran i Neptun) ustawi się w jednej linii na porannym niebie. Jednak nie wszystkie będą proste do dostrzeżenia.

Czwartego czerwca będziemy mogli podziwiać bliskie zbliżenie Merkurego i Jowisza. Planety będą odległe od siebie o zaledwie 7 minut łuku, co jest ich najbliższym zbliżeniem aż do 2059 roku. Niestety koniunkcja nie będzie prosta do zaobserwowania, gdyż planety będą się wtedy znajdować blisko Słońca. Warto jednak spróbować swoich sił wypatrując ich tuż przed wschodem w konstelacji Byka na północnym wschodzie.

  • Merkury – słabo widoczny.
  • Wenus – niewidoczna. Będzie się znajdować najdalej 2° od Słońca.
  • Mars – widoczny nad ranem na wschodzie. Na początku czerwca wychodzi ponad horyzont około 2:40 i jest widoczny aż do wschodu Słońca. Z biegiem dni Marsa będzie można obserwować coraz wcześniej; 30 czerwca wychodzi zza horyzontu o 1:30. Jego jasność przez cały miesiąc wynosi blisko 1 mag.
  • Jowisz – widoczny. Na początku miesiąca wschodzi po 4 rano na chwilę przed Słońcem. Pod koniec widoczny będzie już od drugiej rano. Jego jasność wyniesie około -1,85 mag. Cały czas znajduje się w gwiazdozbiorze Byka.
  • Saturn – widoczny. Na początku miesiąca wschodzi przed drugą, a pod koniec już przed północą. Jego jasność wyniesie średnio 1,1 mag. 
  • Uran – widoczny. Blisko pierwszego czerwca znajduję tuż ponad Merkurym. Z biegiem dni coraz bardziej będzie się od niego oddalać i zbliżać się do Marsa. Jego wschód z biegiem dni przesunie się z około 3:30 na 1:40. Jasność wyniesie około 5,83 mag.
Stellarium

Ułożenie planet 3 czerwca. Od lewej widać Jowisza zlanego z Merkurym, Urana, Marsa i Saturna. Pomiędzy Marsem i Saturnem znajduje się również niewidoczny Neptun.

Roje meteorów

Wartym uwagi czerwcowym rojem meteorów są Arietydy. To najsilniejszy rój, który widać za dnia. Jego maksimum wypada między 7-8 czerwca, a radiant znajduje się w Baranie. ZHR Arietydów wynosi około 60 na radarze, ale tylko średnio jeden jest widoczny gołym okiem.

Komety

W czerwcu kometą z największym potencjałem obserwacyjnym jest 13P/Olbers. To kometa odkryta ponad 200 lat temu o okresie orbitalnym 69,2 lat. Znajdzie się ona w peryhelium swojej orbity 30 czerwca, a jej jasność wyniesie wtedy około 7,48 mag. Będzie widoczna wówczas w gwiazdozbiorze Rysia.

Obłoki srebrzyste

Na początku czerwca rozpoczyna się sezon obserwacji na obłoki srebrzyste. To rzadkie chmury widoczne na szerokościach geograficznych między 50° a 65° w trakcie astronomicznego zmierzchu, gdy Słońce znajduje się między 6° a 16° pod horyzontem. Są zazwyczaj bezbarwne lub błękitnawe. Przyjmują różnorodne kształty: pasm, falujących fal czy wirów. Są wypatrywanym obiektem zdjęć wielu astrofotografów.

Obłoki srebrzyste widoczne w czerwcu nad Słowacją.

Autor

Zofia Lamęcka

Miłośniczka fizyki i astronomii.