Mars od zawsze cieszył się dużą popularnością wśród ludzi, czy to najpierw w różnych mitologiach świata jako bóg wojny, czy później, jako planeta zamieszkana przez kosmitów – Marsjan, a obecnie cel przyszłych lotów kosmicznych i możliwych kolonii. Dowodem na ludzką fascynację Czerwoną Planetą jest także szeroka gama książek, które można znaleźć na półkach w bibliotekach czy księgarniach. Wiele z nich porusza temat kolonizacji Marsa oraz życia na nim. Oczywiście część z nich to science fiction, tutaj nie można nie wspomnieć o Marsjaninie Andy’ego Weira, ale pojawiają się także bardziej popularnonaukowe, jak na przykład Jak będziemy żyć na Marsie Stephena Petraneka. Teraz do tej drugiej kategorii dołączyła także pozycja Mars. W poszukiwaniu życia autorstwa Davida Weintrauba – profesora astronomii na Uniwersytecie Vanderbilt w Stanach Zjednoczonych. I choć mamy tu do czynienia z książką popularnonaukową, to dla miłośników zielonych ludzików też coś się znajdzie.

Weintraub w swojej książce zabiera nas w podróż przez historię badań Marsa – planety, na której ludzie uparcie starają się odnaleźć życie. Autor dokładnie opisuje obserwacje Czerwonej Planety, począwszy od końca XIX wieku, aż do współczesności. Czytelnik może prześledzić jak badania prowadzone przyrządami o zbyt małej dokładności, a w przypadku teleskopów – zbyt małym powiększeniu, przyczyniły się do wysnucia teorii o istnieniu wysoko rozwiniętej rasy zamieszkującej naszego planetarnego sąsiada, której reminiscencje doprowadziły do zniechęcenia astronomów do badania planet, a co za tym idzie zahamowania rozwoju astronomii planetarnej. Jednak hipoteza kanałów na Marsie, to nie jedyny temat poruszony w książce. Weintraub przedstawia także historię bezowocnych poszukiwań chlorofilu, hipotezy o porostach oraz obserwowanego w nauce od połowy ubiegłego wieku tzw. marsjańskiego cyklu metanowego – detekcji najprostszego związku organicznego na Czerwonej Planecie, deklaracji o niezaprzeczalnym dowodzie na istnienie życia, wycofaniu się z odkrycia metanu i kolejnych prób jego wykrycia.

Warto zaznaczyć, że Mars. W poszukiwaniu życia to nie tylko obraz historii badań, ale także ludzkiego uporu i wiary w to, że Ziemia nie jest jedyną planetą, na której rozwinęło się życie. Takie nastawienie spowodowało, że niektórzy naukowcy wyciągnęli zbyt pochopnie wnioski, z których urosły błędne teorie. Jednak nie można powiedzieć, że te lata badań poszły na marne, mimo że nadal nie udało się odkryć życia poza Ziemią. Czytając Marsa, można się dowiedzieć także, że to, co nie odniosło pożądanego skutku w badaniu Czerwonej Planety, przyczyniło się do innych odkryć, nie tylko astronomicznych. Pluton nie zostałby odkryty, gdyby Percival Lowell nie zbudował obserwatorium do obserwacji kanałów, a naukowcy nie odkryliby ekstremofili – stworzeń żyjących w ekstremalnych warunkach.

Mars. W poszukiwaniu życia to pozycja, która nadaje się zarówno dla początkujących, jak i bardziej zaawansowanych miłośników astronomii, a w szczególności Czerwonej Planety. Dla tych drugich na pewno dużym plusem jest zamieszczona na końcu bogata lista artykułów naukowych, na których opiera się książka. Pozwala ona na jeszcze dokładniejsze zapoznanie się z opisywanymi badaniami. Weintraub stworzył książkę, która powinna znaleźć się na liście lektur obowiązkowych każdego, kto interesuje się badaniami obiektów w przestrzeni kosmicznej. Jednak, jeśli ktoś poszukuje pozycji o planach wysłania ludzi na Marsa w celu lepszego zbadania, a może i kolonizacji (a można wysunąć takie wnioski na podstawie astronauty znajdującego się na okładce), to niestety tego tutaj nie znajdzie.

Tytuł: Mars. W poszukiwaniu życia 
Autor: David A. Weintraub
Wydawca: Wydawnictwo Naukowe PWN
Stron: 249
Data wydania: 10 września 2019 

Dziękujemy Wydawnictwu Naukowemu PWN za udostępnienie książki do recenzji.

Autor

Avatar photo
Anna Wizerkaniuk

Absolwentka studiów magisterskich na kierunku Elektronika na Politechnice Wrocławskiej, członek Zarządu Klubu Astronomicznego Almukantarat, miłośniczka astronomii i książek