Bryła przezroczystego materiału, składająca się z jednego lub kilku płaskich bloków (zwykle szkła, ale też tworzyw sztucznych, żeli, minerałów, parafiny, lub kropli wody), którego przynajmniej jedna powierzchnia jest wycinkiem sfery lub hiperboli parabolicznej. Pod względem własności dzielimy soczewki na skupiające i rozpraszające. Każda soczewka posiada oś optyczną i punkt skupienia (tzw. ognisko soczewki). Położenie punktu skupienia soczewki zależy od wzajemnego stosunku promieni krzywizny obu powierzchni roboczych oraz stosunku współczynnika refrakcji światła materiału użytego do jej budowy, oraz analogicznego współczynnika otoczenia (zwykle powietrza). Odległość ogniska od środka ciężkości soczewki nazywa się jej ogniskową. Im większa różnica promieni krzywizny i czym większa różnica współczynników refrakcji materiału soczewki i otoczenia, tym ogniskowa jest mniejsza.

W badaniach astrometrycznych soczewki są stosowane w lunetach i teleskopach. Ogólniej, soczewki są stosowane też w mikroskopach, lornetkach, lupach, okularach leczniczych, szkłach kontaktowych, spektrofotometrach, aparatach fotograficznych, kamerach filmowych, oraz wielu innych urządzeniach.

Wady soczewek

aberracja chromatyczna – usuwana przez obiektyw achromatyczny lub apochromatyczny

aberracja sferyczna – usuwana przez soczewkę asferyczną

aberracja komatyczna

astygmatyzm – usuwany przez obiektyw anastygmatyczny soczewka soczewki aberracja