Duet złożony z astronoma chińskiego i amerykańskiego odkrył młodą gwiazdę w gwałtownym środowisku Mgławicy Rozeta. Gwiazda wyrzuca złożony dżet materii splątanej w węzeł i tworzącej łuk fali uderzeniowej.

Ten młody gwiezdny obiekt, jeden z ostatnich ze swojego pokolenia w tym rejonie Kosmosu, został odarty z otaczających go warstw przez silne promieniowanie ultrafioletowe pobliskiej masywnej gwiazdy. Jego delikatny stan ukazuje z jakimi ograniczeniami muszą borykać się mniejsze obiekty – brązowe karły i wielkie planety – powstając w tak burzliwych środowiskach.

“Większość młodych gwiazd otoczona jest bardzo gęstymi obłokami molekularnymi. Czyni to wczesne stadia ich powstawania niewidocznymi dla teleskopów optycznych” – mówi Travis Rector z University of Alaska w Anchorage, współautor pracy o młodych obiektach gwiazdowych opublikowanej w grudniu 2003 roku w Astrophysical Journal Letters. “To tylko jeden z nielicznych przypadków kiedy udało się dostrzec protogwiazdę. Czyni to odkrycie bardzo ważnym. Prowadzone będą dalsze szczegółowe badania“.

Zdjęcia w świetle widzialnym wykonane 90-centymetrowym teleskopem w National Science Foundation’s Kitt Peak National Observatory w Arizonie ukazują silnie skolimowany dżet, który otrzymał nazwę Rosette HH1. Rozciąga się on na około 8000 jednostek astronomicznych. W jego skład wchodzi pętla i inne szczegóły, które mogą być interpretowane jak “pociski” materii wyrzuconej z szybko obracającego się obiektu gwiazdowego z hipersonicznymi prędkościami rzędu 2500 kilometrów na sekundę. Fala uderzeniowa widoczna w innym miejscu w pobliżu gwiazdy wskazuje na istnienie zdegenerowanego drugiego dżetu po przeciwnej stronie młodego obiektu gwiazdowego.

NOAO

Powiększenie fragmentu Mgławicy Rozeta. Strzałka wskazuje położenie młodego obiektu gwiazdowego Rosette HH1.

Poznanie natury dżetu skało się możliwe dzięki optycznym badaniom spektroskopowym wykonanym przez drugiego autora pracy – Jin Zeng Li z Chińskiej Akademii Nauk w Pekinie za pomocą 2,16-metrowego teleskopu Narodowych Chińskich Obserwatoriów.

“Jeśli to rzeczywiście jest drugi dżet, może to być jedynym istniejącym obserwacyjnym przykładem tego, jak bipolarne dżety ewoluują w pojedyncze albo przynajmniej jak stają się asymetryczne” – stwierdził Jin Zeng Li. “Wskazuje to, że młoda gwiazda nie pożera materii od momentu, gdy wyparował jej dysk akrecyjny pozostawiając gwiazdę o bardzo małej masie. W pewnych przypadkach może to doprowadzić do powstania izolowanego brązowego karła lub obiektu o masie planetarnej“.

Mgławica Rozeta znajduje się około 1500 lat świetlnych od Ziemi w konstelacji Jednorożca. Wypełniona jest wodorem jonizowanym silnymi wiatrami gwiazdowymi gwiazd typów widmowych O i B znajdujących się centrum młodej gromady otwartej NGC 2244. Rozetta jest rejonem powstawania młodych gwiazd. Jej wiek to około 3 milionów lat.