O obiekcie:

M5 to gromada kulista, która została po raz pierwszy skatalogowana przez Charlesa Messiera, jednak pierwszą udokumentowaną obserwację tego obiektu przeprowadził Niemiec Gottfried Kirch ponad 60 lat wcześniej przed Francuzem. Zarówno Kirch, jak i Messier uważali, że to, co zaobserwowali, było mgławicą. Dopiero William Herschel, przy użyciu swojego teleskopu o średnicy 48 cali (120 cm) i długości 12 metrów, był w stanie zobaczyć pojedyncze gwiazdy wchodzące w skład gromady. Naliczył ich wtedy około 200.

Gromada M5 jest jedną z największych znanych nam gromad – rozciąga się ona na 165 lat świetlnych, a sam rdzeń o największym zagęszczeniu gwiazd ma średnicę 6 lat świetlnych. Większość gwiazd tworzących tę gromadę powstała ponad 12 miliardów lat temu w tym samym obszarze H II, ale można tam znaleźć także młode gwiazdy o niebieskiej barwie, które mogły powstać w między innymi w wyniku zderzenia starszych gwiazd. Różne źródła podają różną liczbę gwiazd wchodzących w skład gromady. Szacuje się ją na większą niż 100 tysięcy. W tym ogromnym skupisku odkryto ponad 100 gwiazd zmiennych – głównie gwiazdy typu RR Lyrae, oraz dwa pulsary milisekundowe. W M5 zaobserwowano także nową karłowatą – typ gwiazdy zmiennej kataklizmicznej.

Zdjęcie jest złożeniem trzech obrazów wykonanych z użyciem filtrów niebieskiego 435 nm, zielonego 625 nm oraz podczerwonego 814 nm. Obszar widoczny na zdjęciu ma rozpiętość 2,6 minut łuku, czyli trochę ponad 1/10 rozmiarów kątowych całej gromady M5.

Podstawowe informacje:

  • Typ obiektu: gromada kulista
  • W katalogu NGC: NGC 5904
  • Jasność obserwowana: 6,65
  • Gwiazdozbiór: Wąż
  • Rektascensja: 15h 18m 33,22s
  • Deklinacja: 2o04’51,7″
  • Rozmiar kątowy: 23′

Jak i kiedy obserwować:

W bardzo dobrych warunkach obserwacyjnych gromadę tę można zobaczyć gołym okiem. Użycie lornetki pozwoli już na zobaczenie rozmytej mgiełki, a odpowiednio duży teleskop na wydzielenie pojedynczych gwiazd.

Gromadę M5 najlepiej obserwować w okresie od marca do maja. Znajduje się ona na granicy gwiazdozbiorów Węża (część zachodnia) i Panny. Najłatwiej zlokalizować ją na niebie poprzez poprowadzenie linii prostej pomiędzy najjaśniejszymi gwiazdami w gwiazdozbiorach Węża i Panny: α Ser (Unukalhai) oraz α Vir (Spika). M5 jest wtedy mniej więcej w 1/4 odległości między tymi dwoma gwiazdami. Można też szukać po linii między gwiazdami ε Ser, a μ Vir, wtedy M5 będzie prawie w połowie odległości. Jednakże te gwiazdy są ciemniejsze, a więc też gorzej widoczne, co może utrudnić ich zlokalizowanie.

Autor

Avatar photo
Anna Wizerkaniuk

Absolwentka studiów magisterskich na kierunku Elektronika na Politechnice Wrocławskiej, członek Zarządu Klubu Astronomicznego Almukantarat, miłośniczka astronomii i książek