19 stycznia Księżyc będzie w pierwszej tegorocznej pełni, dlatego w najbliższych dniach niebo będzie silnie zaświetlone jego blaskiem. Przez to obserwacje słabych obiektów będą bardzo utrudnione. Na porannym niebie przestanie być widoczny Merkury.
Noc z poniedziałku na wtorek naturalny satelita Ziemi zakryje dwie dość jasne gwiazdy: 1 Gem (czyli pierwszą, a więc najbardziej na zachód wysuniętą, gwiazdę w katalogu Flamsteeda), świecącą blaskiem 4,1 magnitudo oraz Tejat Prior (η Gem), nieco jaśniejszą, bo świecącą blaskiem 3,3 magnitudo. Księżyc będzie w fazie 95%, dlatego obserwacja obu zjawisk nie będzie łatwa. Zakrycie gwiazd nastąpi przy ciemnym brzegu Księżyca, dlatego będzie trochę łatwiejsze do zaobserwowania, niż odkrycie, które zajdzie przy brzegu jasnym. W poniższej tabeli są podane orientacyjne czasy obu zjawisk dla kilku miast w Polsce:
Miasto | 1 Gem | η Gem | ||
17 stycznia | 18 stycznia | |||
z | o | z | o | |
Gdańsk | 22:03 | 22:52 | 3:12 | 4:07 |
Kraków | 21:58 | 23:03 | 3:20 | 4:13 |
Krosno | 21:59 | 23:04 | 3:20 | 4:13 |
Łódź | 22:00 | 22:59 | 3:17 | 4:11 |
Poznań | 21:56 | 22:55 | 3:15 | 4:10 |
Suwałki | 22:09 | 22:56 | 3:13 | 4:07 |
Szczecin | 21:54 | 22:50 | 3:13 | 4:08 |
Warszawa | 22:03 | 22:59 | 3:16 | 4:10 |
Wrocław | 21:54 | 22:58 | 3:18 | 4:12 |
Żywiec | 21:57 | 23:03 | 3:20 | 4:14 |
W nocy z piątku na sobotę Księżyc dotrze już do gwiazdozbioru Lwa, przechodząc na południe od Regulusa – najjaśniejszej gwiazdy tej konstelacji (o jasności +1,3 wielkości gwiazdowej). W chwili pokazanej na mapce Srebrny Glob będzie się znajdował około 5,5 stopnia na południe od Regulusa.
Również wieczorem, ale nad południowo-zachodnim horyzontem jest widoczna para planet Jowisz – Uran. Stanowią one coraz luźniejszą parę i zachodzą kolejne pół godziny wcześniej (około 21:30), choć w momencie zachodu Słońca planety są tuż po górowaniu, czyli znajduje się ponad 30° nad południowym horyzontem.
W połowie tygodnia Jowisz będzie się znajdował już ponad 2° na wschód od Urana i będzie coraz gorszym wskaźnikiem do odnalezienia siódmej planety Układu Słonecznego. W przyszłym sezonie obserwacyjnym już nie będziemy mogli liczyć na jego pomoc podczas szukania Urana. Jasność Jowisza zmniejszy się do -2,2 magnitudo, zaś jego tarcza zmniejszy się do 36″. Uran będzie świecił blaskiem +5,9 wielkości gwiazdowej.
W układzie księżyców galileuszowych Jowisza będzie można zaobserwować następujące zjawiska:
- 17 I godz. 20:48 wejście Ganimedesa na tarczę Jowisza,
- 18 I godz. 20:01 Io chowa się za tarczę Jowisza,
- 19 I godz. 17:22 wejście Io na tarczę Jowisza,
- 19 I godz. 18:32 wejście cienia Io na tarczę Jowisza,
- 19 I godz. 19:36 zejście Io z tarczy Jowisza,
- 19 I godz. 20:45 zejście cienia Io z tarczy Jowisza,
- 20 I godz. 17:54 wyjście Io z cienia Jowisza (koniec zaćmienia),
- 20 I godz. 20:57 wejście Europy na tarczę Jowisza,
- 21 I godz. 18:23 wyjście Ganimedesa z cienia Jowisza (koniec zaćmienia),
- 22 I godz. 21:05 wyjście Europy z cienia Jowisza (koniec zaćmienia).
Rano widoczne są kolejne 3 planety krążące wokół Słońca. Najwcześniej nad horyzontem pojawia się Saturn. Planeta wschodzi już przed północą i zbliża się do opozycji 4 kwietnia. Widać to też po ruchu Saturna wśród gwiazd, gdyż obecnie planeta porusza się bardzo powoli, a w przyszłym tygodniu zmieni ruch z prostego na wsteczny, zaczynając tym samym okres około opozycji. W tym czasie (a potrwa on do lipca) planeta jest widoczna najlepiej.
Obecnie Saturn góruje około godziny 5:00 na wysokości ponad 30° nad południowym widnokręgiem. Z każdym tygodniem moment górowania będzie się cofał o pół godziny. Jasność planety wynosi +0,7 magnitudo i jest ona najjaśniejszym obiektem w gwiazdozbiorze Panny, wyraźnie jaśniejszym od Spiki. Jednak Saturn nie świeci tak jasno jak Wenus czy Jowisz i dlatego niedoświadczeni obserwatorzy mogą mieć trudności w jej rozpoznaniu. Maksymalna elongacja Tytana (tym razem zachodnia) wystąpi w poniedziałek 17 stycznia.
Widoczność Wenus nad południowo-wschodnim horyzontem prawie się nie zmieni. Do końca tygodnia jasność planety spadnie do -4,3 wielkości gwiazdowej, średnica kątowa jej tarczy zmaleje do 21″, natomiast faza urośnie do 57%. Godzinę przed świtem Wenus znajduje się około 13° nad widokręgiem, około 8° na północ od Antaresa – najjaśniejszej gwiazdy konstelacji Skorpiona (jej jasność wynosi +1 magnitudo.
W przeciwieństwie do Wenus Merkury jest bardzo trudny do zaobserwowania. Aby tego dokonać potrzebne jest bardzo czyste niebo i brak jakichkolwiek przeszkód naturalnych i wytworzonych ludzką ręką przesłaniających południowo-wschodni horyzont.
Na początku tygodnia godzinę przed wschodem Słońca Merkury znajduje się mniej niż 2° nad horyzontem, zaś w niedzielę o tej samej porze będzie już pod widnokręgiem. W odnalezieniu planety warto wspomóc się przynajmniej lornetką, ułatwieniem będzie też jasność planety: -0,3 magnitudo w poniedziałek 17 stycznia. Tarcza Merkurego będzie miała wielkość 6″, natomiast faza – 77%.