Ile czasu astronauta przyszłości mógłby spędzić poza macierzystą galaktyką spiralną i wciąż przy powrocie rozpoznać ją po wyglądzie? Jeżeli tą galaktyką byłaby M77 (NGC 1068, jasnośc 8 magnitudo, znajdująca się w Wielorybie) odpowiedź brzmi: zaledwie 100 milionów lat – mgnienie oka w skali kosmologicznej. takie wnioski płyną z rozważań Michaela Merrifielda, Richarda Randa i Sharon Meidt, których praca została właśnie opublikowana przez Królewskie Towarzystwo Astronomiczne.
Merrifield i jego współpracownicy opracowali nowe formuły i zastosowali je w badaniu chmury bogatej w tlenek węgla w galatyce M77 (cząsteczki tlenku węgla emitują promieniowanie radiowe w sposób, który pozwala naukowcom dokładnie zmierzyć pozycję i prędkość materii międzygwiazdowej).
Okazało się, że spiralne struktury znajdujące się 3000 lat świetlnych od centrum galaktyki rotują trzy razy szybciej niż analogiczne struktury znajdujące się w odległości 6000 lat świetlnych. Może to oznaczać, że za pewien czas jasne centrum w kształcie wiru rozpłynie się w bezkształtny dysk. “Gdyby wynik ten miał okazać się prawdziwy również dla innych galaktyk, nie polecalibyśmy kosmicznemu podróżnikowi polegać na kształtach galaktyk jako drogowskazach” – mówią autorzy.
Zdjęcie przedstawia galaktykę spiralną M51 (Wir) oraz mniejszą galaktyką NGC 5195. Różowy kolor oznacza miejsca gwałtownej działalność gwiazdotwórczej. Zdjęcie zostało wykonane przez Teleskop Kosmiczny Hubble’a.
Niektórzy eksperci odnoszą się jednak do prezentowanych wyników z rezerwą. Bruce Elmegreen ostrzega, że skład chmur w M77 może być zróżnicowany w zależności od położenia, co mogło wywołać u naukowców przekonanie, że wewnętrzne regiony galaktyki przegonią zewnętrzne.
Z kolei John Kormendy nie jest zdziwiony szybko zmienną naturą M77, jednak nie uważa, żeby delikatna wewnętrzna spirala M77 mogła rzucić światło na żywotność bardziej topornych ramion w innych galaktykach spiralnych, takich jak galaktyka z poprzeczką NGC 1300 lub oddziałujący układ galaktyk M51.
Wykonane przez Kosmiczny Teleskop Hubble’a zdjęcie galaktyki spiralnej z poprzeczką NGC 1300. Uważa się ją za typową galaktykę z poprzeczką. Na zdjęciu widocznych jest wiele szczegółów: niebieskie i czerwone nadolbrzymy, gromady, regiony formowania się gwiazd wyróżniają się w ramionach; w dysku i poprzeczce widoczna jest delikatne struktura pyłowych chmur. Zdjęcie zostało złożone z ekspozycji wykonanych we wrześniu 2004 roku przez Advanced Camera for Surveys w świetle niebieskim, widzialnym i podczerwonym. Galaktyka znajduje się w odległości około 69 milionów lat świetlnych w gwiazdozbiorze Erydan.
Większośc naukowców uważa, że spiralne ramiona to fale rozprzestrzeniające się w dysku galaktyki, zawierają różne gwiazdy i chmury gazu w różnyh okresach czasu. Nie wiadomo jednak, jak długo takie fale mogą podtrzymywać spiralną strukturę galaktyki.
