Znany od 2006 i odległy o 10,2 miliardów lat świetlnych obiekt JKCS041 z gwiazdozbioru Wieloryba okazał się gromadą galaktyk, co czyni go najstarszym w tej klasie.

JCKS041 został odkryty przez brytyjski teleskop podczerwieni UKIRT, a jego rekordowa odległość została potwierdzona jeszcze przez Teleskop Kanadyjsko-Francusko-Hawajski oraz Spitzera. Wiadomo było, że składa się on z galaktyk, ale nie było wiadomo, czy jest gromadą w pełni dojrzałą, czy dopiero się kształtującą. Tę pierwszą możliwość potwierdził teleskop Chandra, wykrywając gorący gaz międzygalaktyczny. Na podstawie m.in. kształtu obrazu rentgenowskiego wykluczono wariant, w którym wykryte promienie są rozproszonym kosmicznym promieniowaniem tła.

JCKS041 pokonał poprzedniego rekordzistę, odkrytego w 2006 przez teleskop XMM-Newton XMMXCS J2215.9-1738, o miliard lat świetlnych. Odległość, jaka nas od niego dzieli, osiąga niemal maksymalną wartość, jaką dla gromad galaktyk przewidują obecne teorie formacji i ewolucji struktury wszechświata. Szczegółowe badanie dalekiej gromady, jej masy, składu i temperatury, pozwoli na weryfikację i dopasowanie teorii do rzeczywistości.

Niewątpliwie do badań potrzebne będzie więcej “egzemplarzy”, stąd należy się spodziewać bardziej wytężonych poszukiwań odległych skupisk galaktyk.