Astronomowie zaprezentowali najlepsze zdjęcie formującej się planety wokół nowo powstałej gwiazdy, uchwycone podczas testów nowych możliwości ALMA. Pokazuje ono coś, czego nigdy aż tak szczegółowo nie oglądano: dokładną strukturę dysku protoplanetarnego. To wielki krok naprzód w obserwacjach genezy planet.

To rewolucyjne nowe zdjęcie szczegółowo przedstawia proces powstania planety otaczającej HL Tau, gwiazdy podobnej do Słońca, ulokowanej w przybliżeniu 450 lat świetlnych od Ziemi w gwiazdozbiorze Byka.

ESO

To właśnie tu znajduje się HL Tau!

ALMA (Atacama Large Millimeter/submillimeter Array’s) odkrył nigdy wcześniej nie poznane cechy tego systemu, w tym wiele koncentrycznych pierścieni oddzielonych przez wyraźne luki. Struktury te sugerują, że obecnie trwa powstawanie planety wokół tej godnej uwagi młodej gwiazdy.

“Właściwości te są prawie na pewno wynikiem młodych, podobnych do planet ciał niebieskich, które są utworzone w dysku. Jest to zaskakujące, ponieważ HL Tau ma nie więcej niż milion lat, a w przypadku takich młodych gwiazd nie spodziewano się istnienia aż tak dużych ciał planetarnych zdolnych do wytworzenia struktur, które możemy zaobserwować na tym zdjęciu” – powiedział zastępca dyrektora ALMA, Stuartt Corder.

ESO

Porównanie rozmiaru Układu Słonecznego z HL Tau i otaczającego ją protoplanetarnego dysku.

Uważa się, że wszystkie gwiazdy powstają w obłoku gazu i pyłu, który zapada się pod wpływem grawitacji. Z czasem cząstki pyłu „zlepiają się”, tworząc piasek, żwir i kamienie większych rozmiarów, które ostatecznie osiedlają się w cienkim dysku protoplanetarnym, gdzie powstają planetoidy, komety i planety.

Nowy obraz ALMA pokazuje te ciała w najdrobniejszym szczególe, dostarczając najlepsze dotychczas zdjęcie powstawania planet. Obrazy tego poziomu dokładności były początkowo widoczne jedynie w modelach komputerowych i wizjach artystycznych. ALMA, zgodnie z obietnicą, teraz dostarczyła bezpośredniego dowodu na to, że teoria i natura są zgodne.

NRAO

Wizja artystyczna dysku protoplanetarnego.

“Ten nowy i nieoczekiwany wynik dostarcza niewiarygodnego widoku procesu powstawania planet. Taka przejrzystość jest esencją do zrozumienia, jak powstał nasz własny Układ Słoneczny i jak powstają planety we Wszechświecie” – powiedział Tony Beasley, dyrektor National Radio Astronomy Observatory (NRAO) w Charlottesville w Wirginii, które zarządza operacjami ALMA dla astronomów w północnej Ameryce.

HL Tau jest ukryta w widzialnym świetle za masywną powłoką pyłu i gazu. Ponieważ ALMA obserwuje znacznie dłuższe fale, to jest w stanie zajrzeć przez pył i studiować procesy dokładnie w centrum tej chmury. “To jest naprawdę jeden z najbardziej niezwykłych obrazów, jakie widziałam w tych długościach fal. Poziom szczegółowości jest tak znakomity, że zdjęcie jest bardziej imponujące niż wiele obrazów optycznych. Fakt, że możemy zobaczyć narodziny planety może nam pomóc zrozumieć, nie tylko jak planety powstają wokół innych gwiazd, ale także pochodzenie naszego własnego Układu Słonecznego” – powiedziała Crystal Brogan, astronom NRAO.