Redakcja serwisu Astronet życzy wszystkim czytelnikom szczęśliwego Nowego Roku i zaprasza do podziwiania Wszechświata w rozpoczynającym się roku. Będzie co obserwować! Zapraszamy do lektury tekstu o przewidywalnych zjawiskach w 2003 roku.

Nadchodzący rok przyniesie światu cztery zaćmienia. Trzy z nich będziemy mogli obserwować w Polsce. 16 maja nad ranem zaćmi się Księżyc, a my zobaczymy początek tego zjawiska. W Polsce zobaczymy częściowe zaćmienie Słońca!„>Ostatniego dnia maja dojdzie do obrączkowego zaćmienia Słońca, które w Polsce zobaczymy jako częściowe o znacznej fazie. Ostatnie z „polskich” zaćmień zdarzy się w nocy z 8 na 9 listopada, kiedy Księżyc ponownie przejdzie przez cień naszej planety. Jedyne niewidoczne w Polsce zjawisko, to całkowite zaćmienie Słońca, którego pas 23 listopada przetnie… Antarktydę.

W 2003 roku zobaczymy jeszcze jedno „zaćmieniowe” zjawisko: Merkury przejdzie przed Słońcem„>7 maja przed tarczą Słońca przejdzie Merkury. To rzadkie zjawisko w całości będzie widoczne w naszym kraju… o ile pogoda dopisze.

Jak zawsze Merkurego obserwować można będzie w czasie jego maksymalnych elongacji. Szczególnie dobry okres to wieczory w okolicy 16 kwietnia (elongacja wschodnia) i ranki w okolicy 27 września (elongacja zachodnia). Wtedy krótko po lub przed zachodem Słońca planeta będzie widoczna szczególnie wysoko na niebie. Znacznie gorsze warunki panować będą w czasie maksymalnych elongacji: wschodnich 14 sierpnia i 9 grudnia oraz zachodnich 4 lutego i 3 czerwca.

W pierwszej połowie roku Wenus gościć będzie na niebie porannym, osiągając maksymalną elongację zachodnią w dniu 11 stycznia. Później jej kątowa odległość od Słońca będzie się zmniejszać, a warunki do obserwacji – pogarszać (planeta będzie się oddalać od Ziemi). 18 sierpnia dojdzie do jej złączenia ze Słońcem. Planeta powoli przeniesie się na wieczorne niebo i będzie widoczna coraz dłużej po zachodzie Słońca.

Mars widoczny będzie przez cały rok. 28 sierpnia znajdzie się w opozycji. Będzie widoczny przez całą noc i będzie świecił jaśniej (-2,9 magnitudo) niż Jowisz w maksimum blasku. To wielka opozycja Marsa i szczególnie dobre warunki do jego obserwacji! Prawdziwa uczta dla smakoszy Czerwonej Planety! Dzień przed opozycją, 27 sierpnia, Ziemię i Marsa dzielić będzie jedynie 55,8 miliona kilometrów (obecnie – 242 miliony kilometrów). Rozmiary kątowe tarczy Marsa w opozycji zmieniają się w cyklu 16-letnim. Rok 2003 to maksimum tego cyklu – wówczas planeta osiągnie średnicę kątową równą 25,1″.

Jowisz na początku roku widoczny będzie przez całą noc. Jego opozycja wypada 2 lutego (jasność planety wyniesie -2,6 magnitudo). Od tego momentu stopniowo zbliżać się będzie na niebie do Słońca, zachodząc coraz wcześniej. 22 sierpnia nastąpi koniunkcja. Kilka tygodni później będzie go już można wypatrywać na porannym niebie.

9 lipca przez peryhelium swojej orbity przejdzie Saturn. Punkt taki osiąga on raz na około 30 lat (poprzednio było to na początku 1974 roku). Będzie znajdował się blisko Słońca (i Ziemi), co ułatwi jego obserwacje zarówno przed jak i po złączeniu ze Słońcem wypadającym 24 czerwca. Ostatniego dnia 2003 roku planeta znajdzie się w opozycji, a jej jasność wyniesie -0,5 magnitudo.

Trzy „teleskopowe” planety najlepiej jest obserwować w okolicach ich opozycji. Znajdą się one w nich odpowiednio: Uran 24 sierpnia, Neptun 4 sierpnia, Pluton 10 czerwca. Ich złączenia ze Słońcem wypadną: Uran 17 lutego, Neptun 31 stycznia, Pluton 12 grudnia.

Jak zawsze na niebie widoczne będą meteory. Polecamy w szczególności Perseidy (maksimum 13 sierpnia), Orionidy (23 października), Leonidy (18 listopada) i Geminidy (13 grudnia). Blask Księżyca znacznie utrudni obserwacje Geminidów i Perseidów, zupełnie zaś nie przeszkodzi w podziwianiu Orionidów.

4 stycznia Ziemia znajdzie się w peryhelium swojej orbity, a 4 lipca – w aphelium. 21 marca o 2:00 CSE rozpocznie się wiosna (16 kwietnia o 21:36 CWE nastąpi pierwsza wiosenna pełnia Księżyca, a 4 dni później obchodzić będziemy Wielkanoc), lato rozpocznie się 21 czerwca o 21:10 CWE, jesień 23 września o 12:47 CWE, a zima 22 grudnia o 8:04 CSE.

Z ciekawszych rocznic wypadających w 2003 roku warto wspomnieć: 175 rocznicę urodzin Juliusza Verne’a (8 lutego), 530 rocznicę urodzin Mikołaja Kopernika (19 lutego), 35 rocznicę odkrycia pierwszego pulsara (24 lutego), 85 rocznicę urodzin Richarda Feynmana (11 maja) oraz 15 rocznicę pierwszego i jedynego lotu promu kosmicznego Buran (15 listopada).

Na 2003 rok zaplanowano 8 załogowych lotów kosmicznych: 28 kwietnia wystartuje Sojuz TMA-2, a pod koniec października – Sojuz TMA-3. Amerykanie planują sześć misji promów kosmicznych. 16 stycznia Columbia ma rozpocząć misję naukową STS-107. Pozostałe loty to misje do Międzynarodowej Stacji Kosmicznej: 1 marca (Atlantis, STS-114), 23 maja (Endeavour, STS-115), 24 lipca (Atlantis, STS-116), 2 października (Endeavour, STS-117), 13 listopada (STS-118).