Tydzień, w którym kończą się wakacje, a zaczyna nowy rok szkolny będzie się odznaczał ciemnymi nocami pomimo tego, że do niedzieli 4 września Księżyc osiągnie I kwadrę. Będzie on jednak zachodził jeszcze na jasnym niebie, przez niekorzystne nachylenie ekliptyki do horyzontu. Dzięki temu bardzo dobrze widoczna będzie kometa Garradda (C/2009 P1), a poza nią 3 planety Układu Słonecznego: Jowisz, Mars i Merkury.

Kometa Garradda świeci obecnie z jasnością +8 wielkości gwiazdowych i przebywa na pograniczu gwiazdozbiorów Strzały i Liska: na początku tygodnia będzie jeszcze w Strzale, potem na kilka dni odwiedzi Liska, ale jeszcze przed niedzielą 4 września wróci do Strzały. Kometa góruje około godz. 21:30 na wysokości prawie 60° nad horyzontem, ale jest widoczna praktycznie przez całą noc: wschodzi wczesnym popołudniem a zachodzi niewiele przed wschodem Słońca.

I właśnie okres, w którym kometa odwiedzi konstelację Liska (od 31 sierpnia do 4 września) będzie najatrakcyjniejszy dla obserwatorów i fotografów tej komety: w nocy z piątku 2 września na sobotę 3 września kometa Garradda zbliży się do znanej gromady otwartej gwiazd Wieszaka. 3 IX, około godziny 4:00, a więc tuż przed zachodem komety, odległość między nią a gwiazdą 4 Vulpeculae (czyli gwiazdą ze szczytu haka w Wieszaku) wyniesie zaledwie 9 minut kątowych – podobnie, jak to było podczas zbliżenia tej komety z gromadą M71 w zeszłym tygodniu.

StarryNight

Mapka pokazuje położenie Jowisza na przełomie sierpnia i września 2011 roku.     Mapkę wykonano w GIMPie (http://www.gimp.org) na podstawie obrazków z programu Starry Night (http://www.starrynighteducation.com).

Na coraz bardziej wieczorne niebo przechodzi Jowisz. Największa planeta Układu Słonecznego wschodzi mniej więcej wtedy, gdy góruje kometa Garradda, a swoje najwyższe położenie nad horyzontem osiąga niezbyt długo przed świtem. Jowisz jest widoczny coraz lepiej: jego jasność pod koniec tygodnia wzrośnie do -2,7 magnitudo, a średnica kątowa jego tarczy osiągnie 45″. Jak już pisałem tydzień temu w nocy z wtorku 30 sierpnia na środę 31 sierpnia Jowisz będzie nieruchomy w rektascensji, zmieniając tym samym swój ruch z prostego na wsteczny, wchodząc tym samym w okres około opozycji.

W układzie księżyców galileuszowych Jowisza będzie można dostrzec następujące zjawiska:

• 29 sierpnia, godz. 1:11 – wejście cienia Io na tarczę planety,
• 29 sierpnia, godz. 2:25 – wejście Io na tarczę planety,
• 29 sierpnia, godz. 3:20 – zejście cienia Io z tarczy Jowisza,
• 29 sierpnia, godz. 4:32 – zejście Io z tarczy Jowisza.
• 29 sierpnia, godz. 22:29 – wejście Io w cień planety (początek zaćmienia),
• 30 sierpnia, godz. 1:54 – wyjście Io zza tarczy Jowisza (koniec zakrycia),
• 30 sierpnia, godz. 21:48 – zejście cienia Io z tarczy Jowisza,
• 30 sierpnia, godz. 22:59 – zejście Io z tarczy Jowisza,
• 31 sierpnia, godz. 3:47 – wejście Europy w cień Jowisza (początek zaćmienia),
• 31 sierpnia, godz. 23:41 – wyjście Ganimedesa z cienia planety (koniec zaćmienia),
• 1 września, godz. 2:57 – wejście Ganimedesa za tarczę planety (początek zakrycia),
• 1 września, godz. 4:20 – wyjście Ganimedesa zza tarczy planety (koniec zakrycia),
• 1 września, godz. 22:59 – wejście cienia Europy na tarczę Jowisza,
• 2 września, godz. 1:28 – zejście cienia Europy z tarczy oraz wejście Europy na tarczę Jowisza,
• 2 września, godz. 3:48 – zejście Europy z tarczy Jowisza,
• 2 września wieczorem Kalisto przechodzi na południe od tarczy Jowisza,
• 3 września, godz. 21:55 – wyjście Europy zza tarczę planety (koniec zakrycia),
• 5 września, godz. 3:05 – wejście cienia Io na tarczę planety,
• 5 września, godz. 4:14 – wejście Io na tarczę planety,
• 5 września, godz. 5:14 – zejście cienia Io z tarczy Jowisza.

StarryNight

Mapka pokazuje położenie Marsa na przełomie sierpnia i września 2011 roku.     Mapkę wykonano w GIMPie (http://www.gimp.org) na podstawie obrazków z programu Starry Night (http://www.starrynighteducation.com).

Mars wschodzi już 4 godziny po Jowiszu, a jest odległy od niego o prawie 70°. Czerwona Planeta kontynuuje podróż przez gwiazdozbiór Bliźniąt i w czwartek 1 września minie gwiazdę Wasat (δ Geminorum) w odległości jednego stopnia. Warunki widoczności Marsa poprawiły di niewiele: planeta wciąż świeci z jasnością +1,4 wielkości gwiazdowej, a średnica jego tarczy wynosi 4,7 sekundy kątowej.

StarryNight

Animacja pokazuje położenie Merkurego na przełomie sierpnia i września 2011 roku.     Mapkę wykonano w GIMPie (http://www.gimp.org) na podstawie obrazków z programu Starry Night (http://www.starrynighteducation.com).

Nad samym ranem można próbować odnaleźć Merkurego. W sobotę 3 września planeta osiągnie swoją maksymalną elongacje kątową od Słońca 18°. Będzie wtedy wschodzić ponad półtora godziny przed świtem. Warunki obserwacyjne Merkurego przedstawia poniższa tabela:

StarryNight

Mapka pokazuje położenie Księżyca na początku września 2011 roku.     Mapkę wykonano w GIMPie (http://www.gimp.org) na podstawie obrazków z programu Starry Night (http://www.starrynighteducation.com).

W samej końcówce tygodnia wreszcie zaczyna być widoczny Księżyc. W związku z marnym nachyleniem ekliptyki do horyzontu w sierpniowe wieczory początkowo Księżyc zachodzi tuż po Słońcu, ale z każdym dniem jego warunki widoczności coraz bardziej się poprawiają, co nie znaczy, że są dobre, gdyż naturalny satelita Ziemi będzie się trzymał blisko horyzontu.

Ze spotkań Księżyca z gwiazdami warto odnotować zbliżenie do Antaresa w niedzielę 4 września. Wieczorem faza Księżyca wynosić będzie 50% (I kwadra), a świecić będzie nieco ponad 3° na północny zachód od Antaresa, czyli najjaśniejszej gwiazdy konstelacji Skorpiona.