Diagram O-C (czytaj O minus C) to wykres, którego kształt pozwala badać regularności, z jakimi następują minima jasności gwiazd zmiennych. Współrzędne każdego punktu na diagramie O-C to na osi odciętych czas wyrażony w tzw. epokach, a na osi rzędnych odpowiadająca mu wartość O-C, gdzie O jest czasem obserwowanego minimum, a C jest obliczona ze wzoru: C = Mo + E*P, gdzie epoka (E) jest liczbą okresów P miedzy wybranym momentem Mo. E jest zatem liczbą całkowitą dla minimów głównych. Dla minimów wtórnych, E przyjmuje wartości zakończone ułamkiem ,5.

Jeśli elementy Mo i P są poprawne, to punkty na diagramie O-C gromadzą się wzdłuż prostej O-C=0. Każdy inny układ punktów oznacza, że przynajmniej jeden z tych parametrów jest wyznaczony błędnie. Jeśli punkty układają się wzdłuż innej linii prostej, to na podstawie takiego diagramu można wyliczyć nowe, poprawne elementy Mo i P.

Najbardziej interesujące jest jednak zastosowanie diagramu O-C dla gwiazd, które z różnych powodów wykazują zmiany długości okresu P. W takich przypadkach punkty na diagramie nie układają się wzdłuż linii prostych.

W przypadku układów zaćmieniowych może być to spowodowane takimi zjawiskami jak przepływy masy pomiędzy składnikami układu zaćmieniowego, wyrzut materii poza układ, obecność trzeciego składnika w układzie zaćmieniowym, ruchy linii absyd, lub emisja fal grawitacyjnych.

W Polsce analizą diagramów O-C zajmuje się Obserwatorium Astronomiczne na Suchorze w Gorcach. układ zaćmieniowy gwiazdy zmienne zaćmieniowe

Autor

Agata Karska