Szósta planeta w Układzie Słonecznym licząc od Słońca Saturn to nadana przez rzymian imię boga roli. Nazwa grecka brzmi Cronus, który był synem Uranosa i Gai, oraz ojcem Zeusa (rzymskiego Jowisza).

Saturn swoją budową przypomina Jowisza – ma prawie 1/3 jego masy, ale przy tym jest najlżejszą z planet – jego gęstość jest mniejsza niż gęstość wody. Jądro planety jest, tak jak w przypadku Jowisza, zbudowane ze skał żelazowo-krzemianowych (20% masy planety), otoczonych warstwą metalicznego wodoru, nad którą z kolei znajduje się warstwa wodoru ciekłego.

Atmosfera Saturna składa się głównie z wodoru (89%), helu, metanu, amoniaku, i wody. Podobnie jak Jowisz, Saturn wypromieniowuje więcej ciepła niż otrzymuje od Słońca, a źródło tej energii nie jest znane. Pasmowy wygląd chmur Saturna jest powodowany szybkim ruchem planety wokół własnej osi, wpływający na dolne warstwy atmosfery. W atmosferze powstają zawirowania podobne do tych na Jowiszu, jednak znacznie mniejsze.

Pole magnetyczne Saturna jest o rząd wielkości słabsze niż pole Jowisza z nieznanych przyczyn. Magnetosfera w kierunku Słońca sięga tylko na długość 20 promieni planety.

Najciekawszą osobliwością Saturna jest jego układ pierścieni – odkryty przez Galileusza w 1610 roku, a opisany szczegółowo przez Christiana Huygensa. Sonda Voyager 1 odkryła, że pierścienie są układem wielu współśrodkowych obręczy otaczających planetę w płaszczyźnie równika. Składają się prawdopodobnie z wielu małych brył lodowych o średnicach od kilku centymetrów do kilku kilometrów. Grubość poszczególnych pierścieni jest rzędu kilometrów, a gęstość materii w nich szacuje się na około 1 g/cm3.

Struktura pierścieni Saturna, ze względu na jasność, grubość, i odległość od planety, została podzielona na (od środka): pierścień D (szerokość 7500 km), przerwa Guerine’a, pierścień C (szer. 17 500km), przerwa Maxwella (szer. 500km), pierścień B (szer. 25 500km), przerwa Cassiniego (szer. 4 800km), pierścień A (szer. 14 600 km), przerwa Enckego (szer. 3 500 km), pierścień F, pierścień G, oraz pierścień E.

Płaszczyzna równika Saturna jest nachylona do płaszczyzny ruchu Ziemi pod kątem 27o, więc pierścienie widzimy z góry, dołu lub jako cienki dysk.

Wybrane fakty o Saturnie

Średnia odległość od Słońca: średnia 1427 mln km
Odległość od Słońca w aphelium: 1507 mln km
Odległość od Słońca w peryhelium: 1347 mln km

Mimośród orbity:0,056
Kąt nachylenia orbity do równika: 26o7′
Kąt nachylenia orbity do ekliptyki
Średnia prędkość orbitalna: 9,6 km/s
Długość roku: 29,46 ziemskiego roku

Długość obrotu wokół osi 10,23 ziemskich godzin

Średnica równikowa: 120 536 km
Średnica biegunowa: 108 728 mln km
Masa: 95,18 masy Ziemi
Średnia gęstość: 0,69 g/cm3
Prędkość ucieczki: 32,3 km/s
przyciąganie grawitacyjne na równiku: 0,93 ziemskiego

Temperatura powierzchni: -180oC
Albedo: 0,41

Ilość księżyców: 30

Satelity wysłane w kierunku planety: Cassini

Autor

Wojciech Lizakowski