Jak mamut złapany w lodzie arktycznym, mały księżyc Saturna, Febe, jest prawdopodobnie zamrożoną pozostałością ery, która trwała cztery miliardy lat temu. Na podstawie zebranych danych stworzono dokładne mapy powierzchni obiektu – topografii, składu mineralnego oraz inne. Mówią one nam o tym, że Febe jest podobna do dalszych obiektów Układu Słonecznego, takich jak Pluton czy Tryton.

Naukowcy kierujący misją Cassini przeanalizowali nowe dane nadesłane przez sondę 11 czerwca 2004 roku podczas jej zbliżenia do księżyca. Więcej informacji na temat przelotu można znaleźć we wcześniejszych naszych newsach (Randezvous Cassini i Febe – zbliżenie„>1 Oto Febe – skąd się wzięłaś?„>2).

Z analizy zdjęć wyciągnęli spektakularne wnioski. Febe jest pierwotną mieszanką lodu, skał i związków zawierających węgiel. Te ostatnie są podobne do materii zaobserwowanej na Plutonie i księżycu Neptuna – Trytonie.

Uważa się, że obiekty podobne do Phoebe wypełniały przestrzeń zewnętrznego Układu Słonecznego około 4,5 miliarda lat temu. Z tych lodowych prekursorów powstały większe obiekty – przede wszystkim cztery gazowe olbrzymy. Podczas tego procesu, oddziaływania grawitacyjne wyrzuciły dużą część tych ciał na jeszcze bardziej odległe orbity. Tam połączyły się w lokalną populację obiektów znanych jako Pas Kuipera.

Febe najwyraźniej pozostała w tyle, uchwycona na orbicie wokół młodego wówczas Saturna, czekając aż sonda Cassini odkryje jej tajemnice” – snuje dr Torrence Johnson z zespołu analizy zdjęć z sondy w NASA JPL.

Ten zbiór zdjęć został stworzony podczas zbliżenia sondy Cassini do Febe 11 czerwca 2004 roku. Widać na nich rozkład lodu, żelaza, dwutlenku węgla niezidentyfikowanej materii na powierzchni księżyca. Pierwsze zdjęcie, dodany dla porównania, wykonał aparat wąskokątny na Cassini. Pozostałe zdjecia pochodzą ze spektrometrów mapujących w zakresie światła widzialnego i podczerwonego.

Wszystkie dane prowadzą do wniosku, że powierzchnia Febe to lód, dwutlenek węgla, minerały zawierające wodę, oraz inne materiały, których śladów spektroskopowych jeszcze nie zidentyfikowano. Stwierdzono również obszary, które może zawierają prymitywne związki organiczne.

Gęstość Febe została dokładnie określona – wynosi ona około 1,6 grama na centymetr sześcienny. Jest to znacznie mniej niż gęstość większości skał, z drugiej strony więcej niż czystego lodu (około 0,93 g/cm3). Wartość ta wskazuje też na skład wnętrza, skał i lodu, podobnego do Plutona i Trytona.

Pomiary kompleksowego spektrometru działającego w podczerwieni dostarczyły też mapę temperatury powierzchni księżyca. Jest ona bardzo zimna – temperatura wynosi około 110 kelwinów (-163 stopnie Celsjusza). Jeszcze niższe temperatury nocą mogą wynikać z warstwy porowatej przy powierzchni.

Cassini wykonał również pomiary radarowe enigmatycznej powierzchni Febe – pierwsze takie obserwacje księżyca zewnętrznej planety. Rezultaty zgodne są z tymi uzyskanymi w innych pomiarach.

Dokonaliśmy pierwszej analizy obiektu zewnętrznego układu podobnego do obiektów z Pasu Kuipera” – stwierdził dr Dennis Matson, naukowiec pracujący przy misji Cassini-Huygens. „Przez dwa krótkie tygodnie dowiedzieliśmy się więcej o Febe niż przez ostatnich sto lat.”

Autor

Karol Langner