Odkryto nową egzoplanetę typu super-Ziemia, krążącą wokół czerwonego karła — Gwiazdy Barnarda, znajdującej się 6 lat świetlnych od Ziemi, co, po pominięciu układu Proximy Centauri, czyni ją najbliższą Słońcu gwiazdą. Odkrycie nie byłoby możliwe bez wykorzystania sieci teleskopów rozmieszczonych na całym globie. Teleskopy zbierały dane w ramach projektów Red Dots i CARMENES.

Ne po raz pierwszy poszukiwano egzoplanety krążącej wokół Gwiazdy Barnarda. Jednak do tej pory nic nie znaleziono. Oczywiście, istnienie planety nie jest pewne w 100%. Jest bardzo mała szansa (ok. 1%), że może to być naturalna zmiana jasności gwiazdy. W celu zniwelowania tej możliwości, do obserwacji wykorzystano wiele różnych instrumentów, m.in. spektrografów HARPS i UVES należących do ESO.

Nową egzoplanetę nazwano Gwiazdą Barnarda b. Jej masa jest prawdopodobnie 3,2 razy większa od masy Ziemi. Natomiast okres obiegu w porównaniu do naszej planety jest krótszy i wynosi ok. 233 dni. Związane jest to z faktem, że odległość tej egzoplanety do jej gwiazdy jest równa 0,4 odległości Słońce-Ziemia. Po wzięciu pod uwagę tego, że Gwiazda Barnarda jest dużo chłodniejsza od Słońca, linia „śnieżnych światów”, czyli minimalna odległość, w jakiej muszą się znaleźć planety, by woda na ich powierzchni występowała w stałym stanie skupienie, znajduje się względnie blisko gwiazdy. Gwiazda Barnarda b krąży po orbicie położonej blisko tej granicy. Energia, jaka dociera na nią z czerwonego karła stanowi zaledwie 2% energii docierającej ze Słońca na Ziemię. Takie warunki sprawiają, że szacowana temperatura na powierzchni to -170^o.

ESO
Gwiazda Bardnarda jest najbliższą Słońcu pojedynczą gwiazdą i co najmniej 2 razy od niego starszą. Spośród innych odznacza się najszybszym obserwowanym ruchem po niebie.

Planetę odkryto za pomocą metody prędkości radialnej. Przy użyciu HARPS zmierzono zmiany w prędkości gwiazdy, które wywołała krążąca wokół niej planeta. Wykorzystano w tym celu efekt Dopplera. Siła grawitacji egzoplanety sprawia, że gwiazda się „chybocze”. Jeśli się oddala od Ziemi, to emitowane przez nią światło przesuwa się ku czerwieni (długość fali elektromagnetycznej się wydłuża), a gdy się przybliża, to przesuwa się ku fioletowi (fala się skraca).

Nigdy wcześniej nie odkryto super-Ziemi przy pomocy metody prędkości radialnych. Dokładność badań zapewniono dzięki wykorzystaniu danych zebranych przez różne instrumenty w ciągu ostatnich 20 lat, co daje 771 pomiarów. W pracę nad analizą danych zaangażowane było wiele osób z całego świata. Efekt był bardzo satysfakcjonujący.

ESO, IAU and Sky & Telescope

Fragment mapy nieba przedstawia gwiazdozbiór Wężownika z zaznaczoną lokalizacją gwiazdy Barnarda.