Za pomocą Kosmicznego Teleskopu Hubble’a zmierzono rozmiary lodowego świata 2002 LM60 (nazwanego „Quaoar” – wymawiane „kła-hłar”). Większy od niego obiekt Układu Słonecznego znajdujący się w tej odległości odkryto ostatnio aż 72 lata temu i był nim… Pluton!

2002 LM60 ma średnicę około połowy średnicy ostatniej z planet i jest najdalszym obiektem w Układzie Słonecznym, jakiego rozmiar udało zmierzyć się za pomocą teleskopu. Został odkryty po prostu jako punkt świetlny, dopiero doskonałe możliwości techniczne Hubble’a pozwoliły na określenie średnicy.

To zdjęcie obiektu Pasa Kuipera tymczasowo nazwanego Quaoar jest sumą szesnastu osobnych ekspozycji wykonanych przy pomocy nowej kamery Teleskopu Kosmicznego Hubble’a – Advanced Camera for Surveys.

Quaoar znajduje się około 6,5 miliarda kilometrów od Ziemi, o 1,5 miliarda dalej niż obecnie Pluton. Jego wokółsłoneczna orbita, w odróżnieniu od mocno eliptycznej orbity Plutona, jest prawie okrągła.

Mimo, że mniejszy od Plutona, Quaoar ma większą objętość niż wszystkie znane planetoidy razem wzięte. Jednak jego masa to tylko jedna trzecia masy pasa planetoid ze względu to, że jest on zbudowany głównie z lodu, a nie tylko ze skał. Jest on prawdopodobnie mieszanką skał i lodu, podobnie jak komety, od których jednak ma 100 milionów razy większą objętość.

Odkrycie daje nam nowy wgląd w pochodzenie i dynamikę planet i tajemniczą populację ciał znajdujących się na skraju Układu Słonecznego, w rozciągającym się poza orbitą Neptuna Pasie Kuipera.

Michael Brown i Chadwick Trujillo z CALTECHu poinformowali o swoich badaniach na 34-tym spotkaniu Wydziału Nauk Planetarnych Amerykańskiego Towarzystwa Astronomicznego.

W Układzie Słonecznym wciąż odkrywa się planetoidy prawie tak duże jak planety. Ostatnio zaobserwowano obiekt o średnicy około połowy średnicy Plutona krążący nieco dalej od Słońca niż planeta. Planetoida porusza się dość szybko wśród gwiazd, a ruch ten jest widoczny na prezentowanej animacji wykonanej dzięki teleskopowi na Mount Palomar. Quaoar (taką nazwę zaproponowali odkrywcy) jest jedną z kilku wielkich planetoid odkrytych ostatnio w Pasie Kuipera. Dzięki doskonałym zdjęciom z Kosmicznego Teleskopu Hubble’a udało się wyznaczyć jego średnicę.

Wcześniej w tym roku, Trujillo i Brown odkryli za pomocą teleskopu na Mount Palomar Quaoara jako obiekt 18,5 wielkości gwiazdowej znajdujący się w Wężowniku (świecił 100 tysięcy razy za słabo, żeby móc być dostrzeżonym gołym okiem). Brown powtórzył obserwacje za pomocą HST 5 lipca i 1 sierpnia określając średnicę kątową tego ciała niebieskiego na 40 milisekund kątowych, co odpowiada około 1300 kilometrom. HST był jedynym urządzeniem, które mogło dostrzec dysk tej odległej planetoidy. To pierwszy bezpośredni pomiar średnicy obiektu w Pasie Kuipera, w którym odkryto już ponad 500 obiektów.

Poprzednimi rekordzistami w Pasie Kuipera była Varuna i 2002 AW197. Każde z tych ciał ma około 900 kilometrów średnicy. Ich rozmiary zostały oszacowane nie dzięki bezpośrednim obserwacjom, ale dzięki uczynieniu pewnych założeń dotyczących ich zdolności do odbijania światła słoneczengo.

Nowo obserwowany obiekt nie ma jeszcze oficjalnej nazwy nadanej przez Międzynarodową Unię Astronomiczną. Trujillo i Brown zaproponowali dla niego nazwę boga Indian Tongva zamieszkujących kiedyś okolice dzisiejszego Los Angeles. Zgodnie z ich wierzeniami Quaoar „przybył z raju i po zamienieniu chaosu w porządek umieścił świat na plecach siedmiu olbrzymów; stworzył następnie zwierzęta i człowieka

Pluton, kuzyn Quaoara, został odkryty w 1930 roku po 15 latach poszukiwania planety poza orbitą Neptuna. Długo nie zdawano sobie sprawy, że planeta może być jedynie największym z obiektów pozaneptunowych. Istnienie Pasa Kuipera zostało teoretycznie przepowiedziane w 1950 roku na podstawie analizy orbit komet. Pierwszy obiekt Pasa odkryto na początku lat 90-tych.

Autor

Michał Matraszek