Do dziś astronomowie donieśli o znalezieniu ponad 100 planet okrążających pobliskie gwiazdy. Ale czy naprawdę wszystkie z nich istnieją?

Zgodnie z badaniami, które przeprowadzono na 2,5-metrowym teleskopie w Mount Wilson Observatory i ogłoszono 1 października w Astrophysical Journal, zespół badawczy złożony z Gregory’ego W. Henry’ego z Tennessee State University i Sallie L. Baliunas oraz Roberta A. Donahue z Harvard-Smithsonian Center for Astrophysics pokazał, że „planeta” okrążająca gwiazdę HD 192263, odkryta przez naukowców a Kaliforni i Szwajcarii w 1999 obecnie nie istnieje.

Powodem, dla którego planeta może być iluzoryczna jest fakt, że wszystkie odkrycia takich obiektów dokonywane są bez ich właściwego dostrzeżenia. Dowód nie jest więc bezpośredni; odkrywa się regularne zmiany w widmie rodzimej gwiazdy z czerwonego do niebieskiego i z powrotem, zgodnie z oddalaniem i przybliżaniem się gwiazdy. Ale gwiazdy takie jak Słońce, z dużymi plamami, mogą wywołać tę samą spektralną wariację poprzez ruch obrotowy gwiazdy.

Kiedy duże plamy przesuwają się po powierzchni gwiazdy razem z ruchem obrotowym gwiazdy, jest to również przyczyną zmian w widmie, naśladując rytmiczne zmiany wywoływane polem grawitacyjnym, bez obecności jakichkolwiek planet. Dlatego właśnie odkrywcy mogli uważać, że znaleźli planetę.

Baliunas, pełniący funkcje zastępcy dyrektora Mount Wilson Institute, wyjaśnił, że dane dotyczące zjawisk podobnych do plam słonecznych zachodzące na HD 192263, zgromadzone przez Mount Wilson Observatory jako część długoterminowego programu obserwacji plamopodobnych zjawisk na odległych gwiazdach były jednym z kluczowych argumentów przemawiających za tym, że zmiany w spektrum gwiazdy są powodowane właśnie przez jej ruch obrotowy a nie orbitującą planetę. Również w 1998 roku zespół Baliunasa zdementował wieść, jakoby wokół HD 166435 miałaby krążyć domniemana planeta.

Program obserwacyjny w Mount Wilson Observatory został rozpoczęty w 1966 roku przez Olina C. Wilsona. Nazywany jest „Projektem HK”, gdyż bada zmiany intensywności spektrum gwiazd na liniach wapnia oznaczonych symbolami H i K. Przez ponad 34 lata śledzono cykle aktywności ponad 100 gwiazd podobnych do Słońca, co czyni ten program jednym z najdłuższych w historii astronomii.

Autor

Łukasz Wiśniewski