Amerykańskie obserwatorium satelitarne GALEX (Galaxy Evolution Explorer) wykonało najdokładniejsze jak dotąd ultrafioletowe zdjęcie Wielkiej Galaktyki w Andromedzie, oznaczonej M31 sąsiadki Drogi Mlecznej. Fotografia jest jedną z wielu zaprezentowanych w ramach pierwszej kolekcji obrazów z nowego urządzenia.

„Zdjęcia Andromedy dają nam wgląd w jeden z ostatnich epizodów powstawania gwiazd” – powiedział Christopher Martin, z California Institute of Technology zajmujący się misją GALEX. „Dzięki obrazowi galaktyki będącej w trakcie tworzenia się gwiazd możemy lepiej zrozumieć jak one powstają, gdzie, w jakim tempie i dlaczego„.

Zdjęcie M31, najdalszego obiektu obserwowalnego gołym okiem (jego odległość to przeszło dwa miliony lat świetlnych), jest mozaiką dziesięciu zdjęć wykonanych we wrześniu i październiku 2003 roku. Jest ono połączeniem dwóch kolorowych obrazów: czerwonego (wykonanego w bliskim nadfiolecie) i niebieskiego (odpowiadającego dalekiemu ultrafioletowi).

Nowa kolekcja zdjęć zawiera też wiele innych ciekawych obrazów, między innymi pobliskich galaktyk, Kwintetu Stephana i odległych obiektów w Wolarzu.

Naukowcy są bardzo zainteresowani zdobywaniem nowej wiedzy na temat Galaktyki w Andromedzie, jasności, mas, wieku i rozkładu gromad młodych gwiazd znajdujących się w jej ramionach spiralnych. Dostarczyć to może wielkiej ilości informacji o mechanizmach powstawania gwiazd w galaktykach oraz pomoże w interpretacji promieniowania nadfioletowego docierającego z innych, bardziej odległych galaktyk.

NASA/JPL

Ultrafioletowe zdjęcie karłowatej galaktyki spiralnej NGC 247 wykonane przez obserwatorium Galaxy Evolution Explorer 13 października 2003 roku w czasie ekspozycji trwającej 1600 sekund. Obiekt w górnej części zdjęcia, wyglądający jak „dziura”, jest miejscem o obniżonej zawartości gazu i niższym tempie powstawania nowych gwiazd, a co za tym idzie – jasności w ultrafiolecie. Na optycznych zdjęciach galaktyki dostrzec można jasną gwiazdę przy południowym skraju. Na prezentowanym zdjęciu gwiazda ta świeci słabo na czerwono. Jest ona obiektem tła, nie należącym do NGC 247 ale do Drogi Mlecznej.

GALEX został wystrzelony 28 kwietnia 2003 roku. Jego celem jest sporządzenie mapy nieba w promieniowaniu ultrafioletowym i zbadanie historii powstawania gwiazd we Wszechświecie w ciągu ostatnich 10 miliardów lat. Rejestrowane przez obserwatorium promieniowanie odpowiada światłu jasnych, młodych, gorących i krótko żyjących gwiazd. Galaktyki jasne w tym zakresie przechodzą przez okres gwałtownego formowania się nowych słońc i otwierają możliwość badania tych procesów.