Dzięki niewiarygodnie precyzyjnym przyrządom udało się zaobserwować stan pogody na planecie pozasłonecznej HD209458b.

HD209458b, zwana też Ozyrysem, została odkryta w 1999 roku i stała się pierwszą znaną planetą pozasłoneczną okresowo przechodzącą przed tarczą swej gwiazdy macierzystej. Jej okres orbitalny wynosi 3,5 ziemskiego dnia, a czas tranzytu to trzy godziny. Ten czas to doskonała okazja, by rejestrować i analizować światło gwiazdy przechodzące przez atmosferę planety – na przykład przy użyciu spektrometru CRIRES, który już wcześniej dawał Prognoza pogody dla Trytona„>ciekawe wyniki w pozaziemskiej meteorologii.

Międzynarodowy zespół badawczy wziął pod lupę linie absorpcyjne tlenku węgla. Ich przesunięcie dopplerowskie pozwoliło stwierdzić, że chmury tego gazu w atmosferze Ozyrysa poruszają się z prędkościami między 5 a 10 tys. kilometrów na godzinę. Te nieprzyjazne warunki są bezpośrednio związane z ruchem orbitalnym i obrotowym planety – pozostają one w rezonansie, w wyniku którego do gwiazdy macierzystej zwrócona jest cały czas jedna strona obiektu. Wynikająca stąd różnica temperatur powoduje – jak i na Ziemi – gwałtowne wiatry.

Udało się również zmierzyć prędkość liniową ruchu orbitalnego planety, a stąd – wywnioskować jej masę, która wynosi 60% masy Jowisza. Atmosfera planety jest bogata w węgiel, w czym również przypomina dwa największe ciała Układu Słonecznego. Można się spodziewać, że zarówno Ozyrys, jak i Jowisz z Saturnem, powstały w podobny sposób. Jeśli podobne analogie będzie dało się wysnuć dla pozasłonecznych planet typu ziemskiego, może to dać dodatkowe wskazówki w poszukiwaniu kosmicznego życia.

Autor

Paweł Laskoś-Grabowski