Znajdujący się na szczycie Mauna Kea na Hawajach, 15-metrowy teleskop Jamesa Clerka Maxwella (JCMT) jest największym na świecie jednozwierciadlanym teleskopem rejestrującym promieniowanie o długości fali mniejszej niż milimetr. Wykonywanie fotografii i pomiary fotometryczne dokonywane urządzeniem SCUBA (Submillimeter Common-User Bolometer Array) pozwoliły na uczynienie dużego postępu w zrozumieniu w jaki sposób powstają planety, gwiazdy i galaktyki. JCMT będzie niedługo w stanie poprawić swoją zdolność do fotografowania obiektów kosmicznych i dokonywania pomiarów.

Dzięki 12,3 milionom dolarów kanadyjskich z Canadian Foundation for Innovation, 4 milionom brytyjskich funtów z United Kingdom’s Particle Physics and Astronomy Research Council (PPARC) oraz 2,3 milionom funtów z innych grup współpracujących z JCMT, możliwe będzie stworzenie nowego urządzania – SCUBA 2. Pozwoli to na lepsze wykorzystanie teleskopu, który jest jednym z najważniejszych dla astronomii urządzeń submilimetrowych na świecie.

Praca na tym polu niesie ze sobą wyzwania i wymaga najnowszych współczesnych technologii” – wyjaśnia Wayne Holland projektujący SCUBA 2 w brytyjskim Astronomy Technology Centre. „Dzięki większemu polu widzenia i możliwości zredukowania szumu tła, SCUBA 2 będzie w stanie sporządzić mapy większych obszarów nieba w znacznie krótszym czasie„.

SCUBA 2 składać się będzie z dwóch urządzeń mierzących różne zakresy promieniowania submilimetrowego. Każde z nich będzie w stanie sfotografować obszar nieba o rozmiarach 8 na 8 minut kątowych, na układzie elektronicznym złożonym z 6400 pikseli. W ten sposób powstanie obraz obejmujący 16 razy większy obszar niż w przypadku urządzenia SCUBA.

Astronomia submilimetrowa obejmuje obszar pomiędzy promieniowaniem radiowym i podczerwony i pokrywa zakres od 0,1 do 1 milimetra. Dzięki obserwacji tego promieniowania astronomowie mogą badać rejony wypełnione gęstym pyłem. Woda w ziemskiej atmosferze pochłania promieniowanie submilimetrowe, dlatego też JCMT i podobne teleskopy buduje się na dużych wysokościach, wykorzystując małe ilości pary wodnej i niską gęstość powietrza.

Autor

Michał Matraszek