W 400. rocznicę urodzin Jana Heweliusza mieszkańcom Trójmiasta i wszystkim, którzy tego dnia zechcą odwiedzić Bibliotekę Gdańską Polskiej Akademii Nauk, zaprezentowane zostaną oryginalne dzieła (stare druki) wybitnego gdańskiego astronoma.
Biblioteka znajduje się w Gdańsku, przy ulicy Wałowej 15. Wystawa (w Czytelni Zbiorów Specjalnych) czynna będzie w sobotę, 29 stycznia 2011 roku w godzinach 9-15.
To pierwsza i niebywała okazja zobaczenia cennych ksiąg na co dzień przechowywanych skrzętnie w bibliotecznych magazynach. Biblioteka Gdańska jako jedyna na świecie posiada w swych zbiorach komplet tytułów (niektóre z nich zawierają odręczne dedykacje). Niezwykle cenne są te kolorowane: “Selenographia” oraz “Machina coelestis“.
W czasie unikatowej wystawy pokazane zostaną między innymi:
- “Selenographia” (1647) najważniejsze dzieło uczonego zawierające opis obserwacji Księżyca oraz liczne rysunki jego faz.
- “Machina coelestis” (1673) przedstawia historię astronomii i opis gdańskiego obserwatorium, opisy zaćmień Księżyca i planet oraz obliczenia astronomiczne.
- “Cometographia” (1668) dedykowana Ludwikowi XIV, dotyczy obserwacji komet i ok. 200 gwiazd od czasów najdawniejszych.
- “Prodomus Astronomiae” (1690) wydany już po śmierci Heweliusza, ukazuje atlas nieba i nowe gwiazdozbiory zaproponowane przez wybitnego badacza.
- Globus nieba z 1728 roku (również ze zbiorów Biblioteki) który na podstawie map Heweliusza sporządził Johann Gabriel Doppelmaier.
Organizatorzy wystawy serdecznie zapraszają!
Jan Heweliusz urodził się 28 stycznia 1611 roku w Gdańsku. Był astronomem i konstruktorem przyrządów naukowych. Zajmował się browarnictwem, a także był radnym w Gdańsku oraz królewskim astronomem Władysława IV Wazy i Jana III Sobieskiego.
W 1639 roku zbudował w Gdańsku największe ówcześnie obserwatorium astronomiczne. Konstruował oktanty, sekstanty i lunety.
Był obdarzony bardzo dobrym wzrokiem, a dokładność wykonywanych przez niego pomiarów położeń ciał niebieskich sięgała połowy minuty kątowej.
Stworzył własny katalog gwiazd i atlas ciał niebieskich. Prowadził obserwacje Księżyca, planet (dostrzegł fazy tarczy Merkurego), komet. Ważną rolę odgrywają jego obserwacja plam słonecznych z lat 1642-1679, gdyż przypadają na okres wyjątkowo niskiej aktywności Gwiazdy Dziennej.
Dla uczczenia Odsieczy Wiedeńskiej nadał fragmentowi nieba nazwę Tarczy Sobieskiego. Gwiazdozbiór ten pozostaje na mapach do dziś.
Zmarł w Gdańsku 28 stycznia 1687 roku. Rok 2011 ogłoszono Rokiem Heweliusza.
