Książka jest objęta patronatem AstroNETu.
Na lewo od Oriona to polskie wydanie jednego z najpopularniejszych na świecie przewodników po nocnym niebie dla początkujących. Zapewne wiele osób, które próbowały rozpocząć swoją przygodę z obserwacjami, może stwierdzić, że przewodnik w formie książki może być przereklamowany i trudny w użyciu – do takiego samego wniosku doszedł jeden z autorów i spróbował to zmienić.
Gdy Guy Consolmagno po raz pierwszy obserwował niebo, pomagał mu w tym przyjaciel Dan M. Davis, ale gdy nie mógł skorzystać z jego pomocy, sięgnął po przewodniki, które okazały się niezrozumiałe. Postanowili więc we dwójkę – Consolmagno i Davis – napisać przewodnik, który pozwoli „przypadkowym obserwatorom” cieszyć się nocnym niebem. To było 30 lat temu. Polskie wydanie to przekład z 5. edycji przewodnika, która została uaktualniona i dostosowana do obecnych możliwości technologicznych.
Na lewo od Oriona jest dobrze przemyślanym przewodnikiem po nocnym niebie. Na początek autorzy przygotowali krótki wstęp, w którym tłumaczą, jak zmienia się niebo w zależności od godziny obserwacji jak i pory roku, czym różnią się poszczególne typy obiektów w kosmosie, a także jak przygotować się do nocnych obserwacji i jak używać teleskopów w zależności od rodzaju układu optycznego i montażu.
Na uwagę zasługuje również bardzo obszerny rozdział o obserwacjach Księżyca, gdzie Consolmagno i Davis przedstawiają dzień po dniu, co można zobaczyć na Srebrnym Globie od nowiu aż do pełni, wskazując na struktury, które w poszczególnych fazach Księżyca są doskonale widoczne, a które z czasem stają się niedostrzegalne. W książce nie brakło też zasad prowadzenia bezpiecznych obserwacji Słońca czy śledzenia położenia planet. W tym miejscu też się pojawia minus polskiego wydania Na lewo od Oriona, a mianowicie drobne błędy w tłumaczeniu tekstu o obserwacjach Księżyca i niezbyt intuicyjne rozmieszczenie zdjęć. Szkoda, że wydawnictwo nie spróbowało zachować oryginalnego ułożenia fotografii i rysunków, bardziej przystępnego dla czytelnika i niewymagającego dopasowywania czytanego tekstu do dostępnych na stronie rysunków. Należy jednak zaznaczyć, że w dalszej części książki ilustracje są już lepiej rozmieszczone i opisane.
Jedna ze stron ze wskazówkami jak znaleźć obiekt głębokiego nieba. Mapki przedstawiające różne widoki znacznie ułatwiają poruszanie się po gwiazdach.
Główną część Na lewo od Oriona stanowi przewodnik po obiektach, które warto obserwować. Zostały one podzielone na niebo sezonowe: styczeń-marzec, kwiecień-czerwiec, lipiec-wrzesień i październik-grudzień, oraz niebo półkuli północnej i półkuli południowej, zawierające tylko te obiekty, które są widoczne na północ od szerokości 35°N, a także na południe od szerokości 35°S. Do każdego obiektu, który proponują autorzy (a jest ich naprawdę dużo: układy podwójne, gwiazdy zmienne, gromady gwiazd, galaktyki i mgławice), dołączone są mapki nieba. Na początek mapa przedstawiająca niebo widziane gołym okiem, która pomoże mniej więcej określić lokalizację szukanego obiektu. Na tej mapce znajduje się także rysunkowa informacja, jak łatwo będzie obserwować obiekt, w zależności od rodzaju sprzętu, którego używamy. Im więcej miniaturek teleskopów typu Dobson, tym lepiej będzie on widoczny w tym typie teleskopów. Przy części obiektów znajduje się także informacja o możliwości obserwacji przez lornetkę. Zamieszczone piktogramy pozwolą początkującym obserwatorom na lepsze zaplanowanie nocy i stopniowe wybieranie coraz trudniejszych obiektów. Kolejne dostępne mapki to widok w szukaczu, w teleskopie z nasadką kątową oraz w Dobsonie. Prócz mapek dostępne są także krótkie informacje: gdzie szukać, co widzimy w szukaczu, opis obiektu oraz co można znaleźć w sąsiedztwie.
Objętość książki jest ograniczona, więc autorzy nie mogli zamieścić w niej widoków ze wszystkich dostępnych teleskopów czy szukaczy. Jednak technologia przychodzi z pomocą, więc nie trzeba się przejmować, że nie posiada się teleskopów używanych przez autorów. Na stronie internetowej cambridge.org/turnleft (język angielski) można znaleźć dodatkowe materiały, takie jak widok nieba przez lornetkę.
Dużą pomocą w poruszaniu się po przewodniku są tabele obiektów zamieszczone na końcu książki. Podzielone są w zależności od typu i uszeregowane po współrzędnych astronomicznych. Została tam także podana informacja o sezonie obserwacyjnym i półkuli nieba.
Na lewo od Oriona jest solidnym i dobrze przygotowanym przewodnikiem dla początkujących amatorów nocnego nieba, który może przyjść z pomocą podczas wielu obserwacji. Jak na wstępie zaznaczyli autorzy, poza pierwszymi i ostatnimi rozdziałami, książka ta jest przeznaczona do użytku na zewnątrz i może zastąpić nam osobę, która krok po kroku opowiadałaby, co można zobaczyć, czy to w lornetce, czy w teleskopie.
Dziękujemy Wydawnictwu Naukowemu PWN za egzemplarz do recenzji.
PWNTytuł oryginalny: Turn Left at Orion. Hundreds of Night Sky Objects to See in a Home Telescope – and How to Find Them 5th Edition
Autor: Dan M. Davis, Guy Consolmagno
Tłumaczenie: Małgorzata Dąbkowska-Kowalik na zlecenie WITKOM Witold Sikorski
Wydawca: Wydawnictwo Naukowe PWN
Stron: 344
Data wydania: 28 lutego 2023
