O obiekcie:

Jeśli moglibyśmy podróżować w czasie i przestrzeni, tak aby ujrzeć naszą Galaktykę od zewnątrz, prawdopodobnie przypominałaby ona obiekt Caldwell 23. Ta galaktyka spiralna znajduje się około 35 milionów lat świetlnych od Ziemi. Odkryta została przez Williama Herschela w październiku 1784 roku. Sir Patrick Moore, twórca katalogu Caldwella, powiedział kiedyś, że C23 wygląda jak „dwa usmażone jajka złączone od tyłu”. Na zdjęciu wykonanym przez Teleskop Hubble’a w spektrum widzialnym i podczerwieni, przy użyciu Zaawansowanej Kamery Przeglądowej, „żółtko” galaktyki znajduje się poza kadrem, poniżej lewego dolnego rogu. Kilka gwiazd Drogi Mlecznej świeci jasno na pierwszym planie, natomiast bardziej oddalone galaktyki są widoczne w prawym dolnym rogu.

ESA/Hubble & NASA; Acknowledgment: Nick Rose

Astronomowie wykorzystali obserwacje C23 Hubble’a, aby dowiedzieć się więcej o budowie i ewolucji galaktyk spiralnych. Jedno z odkryć pomogło w zidentyfikowaniu źródła galaktycznego halo C23. Halo otacza galaktykę i składa się głównie z starych gwiazd. Niektóre z nich grupują się w ogromne, sferyczne zbiory nazywane gromadami kulistymi. Źródło tej materii pozostaje nieokreślone, gdyż teoretycznie może ona pochodzić z galaktyki albo została ona przyciągnięta grawitacyjnie z okolic. Przy użyciu Hubble’a naukowcy odkryli, że skład halo zbliżony jest do tego reszty galaktyki, co sugeruje trafność pierwszego scenariusza.

Zdjęcie z Hubble’a ukazuje wiotkie nici pyłu i gazu oddzielające się od płaszczyzny galaktyki do halo. Astronomowie uważają, że struktury te uformowały się, gdy materia została wyrzucona na zewnątrz przez supernową lub intensywne procesy powstawania gwiazd. Kiedy masywne gwiazdy zapalają się przy narodzinach, bądź kończą swoje życie eksplodując, powodują silne wiatry, które niosą pył i gaz przez setki lat świetlnych przestrzeni.

Podstawowe informacje:

• Typ obiektu: galaktyka spiralna
• Numer w katalogu NGC: 891
• Jasność obserwowalna: +10,0^m
• Gwiazdozbiór: Andromeda
• Deklinacja: +42° 21′ 03″
• Rektascensja: 02^h 22^m 33^s
• Rozmiar kątowy: 13,5′ x 2,5′
• Promień: 60 000 ly

Jak obserwować?

Galaktyka najlepiej widoczna jest z półkuli północnej w październiku, listopadzie oraz grudniu. W dobrych warunkach, czyli przy wyjątkowo ciemnym niebie, możliwe są obserwacje małym teleskopem, jednak widoczna jest wtedy wyłącznie jako słaba, wąska smuga światła.

Freestarcharts

Położenie C23 na mapie nieba

W większości przypadków konieczne będzie posłużenie się większym teleskopem. Ośmiocalowe zwierciadło ukaże cienką mgławicę z jasnym centrum. Podczas nocy z dobrą widocznością dostrzegalny jest wąski pas pyłu przecinający oś galaktyki. Bardzo duże amatorskie teleskopy pozwalają zobaczyć nieregularność pasa pyłu, jak również wiele gwiazd dominujących pierwszy plan. Niezależnie od używanej aparatury najlepszy widok na C23 zapewnia ciemne niebo.

Korekta – Matylda Kołomyjec