O obiekcie:
M1 jest najbardziej charakterystycznym obiektem w całym katalogu Messiera. To jedyna pozostałość supernowej obecna w katalogu, a także obiekt, który zainspirował jego powstanie. Charles Messier był poszukiwaczem komet, szczególnie zainteresowanym powrotem komety Halleya, która miała być widoczna w gwiazdozbiorze Byka. Zauważył on wtedy Kraba i początkowo uznał go za wyczekiwaną kometę, ale później zauważył, że obiekt nie porusza się po sferze niebieskiej. Wtedy podjął decyzję o skatalogowaniu wszystkich obiektów, które, używając ówczesnych teleskopów, mogły zostać wzięte za komety, aby zmniejszyć ilość fałszywych odkryć. W swoim katalogu numerował je kolejnymi liczbami i dodawał z przodu literę M. Obserwacje prowadził w Paryżu.
Mgławica Krab w wielkim szczególe. Zdjęcie jest złożeniem obrazów w różnych zakresach widma, od radiowych przez widzialne do promieni rentgenowskich. Światło pomarańczowe odpowiada bezpośrednim pozostałościom supernowej, natomiast niebieska poświata pochodzi z promieniowania synchrotronowego, które jest emitowane przez elektrony poruszające się prawie z prędkością światła. Rozpędzane są one przez znajdujący się w centrum pulsar.
Wybuch supernowej SN 1054, po którym pozostałość dzisiaj oglądamy, miał miejsce w 1054 roku i został zauważony przez wszystkie ówczesne cywilizacje na północnej półkuli, jednakże najdokładniej został opisany w Państwie Środka. Mgławica została zaobserwowana w czasach Messiera, a swoją nazwę zawdzięcza Lordowi Williamowi Parsonsowi, który wykonał jej ilustrację w 1844 roku. Jej wygląd skojarzył mu się z krabem i nazwa pozostała do dzisiaj.
Ilustracja Mgławicy Kraba autorstwa Lorda Rosse, Williama Parsonsa
Gdy na początku XX wieku zauważono, że mgławica zwiększa swój rozmiar, dokonano pomiarów prędkości tej zmiany, z którego wynikło, że obiekt był zwartą strukturą jeszcze około 900 lat wcześniej. Jej bliskość na niebie do SN 1054, a także zgodne dane co do momentu powstania doprowadziły do tego, że w 1928 roku Edwin Hubble zasugerował, że obserwowana mgławica powstała w wyniku wybuchu supernowej z 1054 roku, co dzisiaj wiemy, że jest prawdą.
W porównaniu do większości obiektów z katalogu ta mgławica cechuje się małym rozmiarem, bo ma ledwie 11 lat świetlnych średnicy. Jest oddalona od Ziemi o 6500 lat świetlnych, jej rozszerzanie zachodzi z prędkością 1500 km/s, a pulsar w jej centrum wykonuje 30,2 rotacji na sekundę. Jest powszechnie obserwowanym obiektem zarówno przez amatorów, jak i przez profesjonalistów ze względu na to, że promieniuje w całym zakresie widma, a także jest bardzo silnym źródłem promieniowania kosmicznego. Odgrywa również kluczową rolę w naszym poznawaniu supernowych i ewolucji ich pozostałości.
Podstawowe informacje:
- Typ obiektu: Pozostałość supernowej; plerion (mgławica synchrotronowa)
- W katalogu NGC: NGC 1952
- Jasność obserwowana: 8,4
- Gwiazdozbiór: Byk
- Rektascensja: 5h 34m 31,94s
- Deklinacja: +22°00’52.2”
- Rozmiar kątowy: 420″ x 290″
Jak i kiedy obserwować:
Obiekt dość łatwo znaleźć, gdyż znajduje się niedaleko na północny zachód od jasnej gwiazdy, ζ Tauri. Mgławicę można obserwować nawet lornetką, jeśli niebo jest dostatecznie ciemne. Najlepszy okres obserwacji przypada na przełom jesieni i zimy, gdy góruje wysoko nad horyzontem, ale można obserwować ten obiekt nawet w lecie, jednak wtedy jest widoczny późno i nisko nad horyzontem.
