Zazwyczaj postać Edwarda Barnarda kojarzymy z zaobserwowaną przez niego gwiazdą Barnarda, jednak tak samo, jak w przypadku wielu innych postaci, zapominamy o jego innych osiągnięciach oraz o tym, że był uznawany za jednego z największych astronomów zajmujących się obserwacjami nieba.

Edward Emerson Barnard był amerykańskim astronomem, który żył na przełomie XIX i XX wieku. Ze względu na to, że jego ojciec zmarł jeszcze przed jego narodzinami i rodzina borykała się z problemami natury materialnej, Edward Barnard już w wieku 9 lat pracował jako asystent w zakładzie fotograficznym. Spędził tam 17 lat, zgłębiając tajniki optyki i techniki fotograficznej.

W między czasie rozwijało się zainteresowanie Barnarda astronomią. Przełomowym momentem było przeczytanie książki z tej dziedziny oraz nauka nazw gwiazd i planet. Za pomocą 5-calowego teleskopu Barnard prowadził obserwacje komet i w ciągu 11 lat samodzielnie odkrył 15 obiektów tego typu, z czego 3 są kometami okresowymi i były później obserwowane. Dostrzegając potencjał Barnarda, astronomowie amatorzy z Nashville – jego rodzinnej miejscowości, postanowili zorganizować zbiórkę pieniędzy, by opłacić jego naukę na Uniwersytecie Vanderbilt, ale go nie ukończył. Podczas pobytu na uczelni, Barnard był niezależnym odkrywcą przeciwblasku, czyli obszaru światła zodiakalnego, który jest widoczny na ekliptyce w punkcie przeciwległym do Słońca.

Lick Observatory

Edward Barnard przy 6-calowym teleskopie w obserwatorium Lick.

Kiedy opuścił Vanderbilt i rozpoczął pracę w Obserwatorium Lick. Po zaledwie roku był odkrywcą kolejnych komet i mgławic, zaobserwował przejście Japeta za pierścieniami Saturna, a także wykonał pierwsze zdjęcia Drogi Mlecznej. Do tej pory, choć stosowano fotografię podczas obserwacji, to dopiero dzięki Barnardowi została ona rozpowszechniona i zastąpiła odręczne rysunki obserwowanych obiektów. Kolejnym znaczącym punktem w obserwacyjnej karierze Amerykanina było odkrycie Almatei – piątego księżyca Jowisza. Do tej pory znane były tylko cztery księżyce odkryte przez Galileusza niecałe 300 lat wcześniej. Niektórzy uważają, że w pierwszym telegramie z informacją o odkryciu wysłanym przez dyrektora obserwatorium – Holdena, który dotarł do Królewskiego Towarzystwa Astronomicznego, Barnard nie był wspomniany. Choć w późniejszych jest już on podawany jako autor odkrycia, to późniejsze stosunki pomiędzy Barnardem a jego przełożonym się pogarszały.

Po 3 latach po odkryciu Almatei astronom przeniósł się do Chicago, gdzie pracował jako wykładowca oraz prowadził obserwacje w tamtejszym obserwatorium Yerks. Dopiero w tym miejscu dokonał obserwacji, z których jest najbardziej znany. W 1916 roku Barnard obserwował gwiazdę w gwiazdozbiorze Wężownika i odkrył, że gwiazda ta cechuje się największą prędkością ruchów własnych. Barnard oszacował ten parametr na 10,3 sekundy kątowej, co czyni gwiazdę najszybciej poruszającą się na niebie. Ta, druga co do odległości od Słońca (zaraz po układzie potrójnym Alfa Centauri) gwiazda to Gwiazda Bernarda.

Edward Barnard był astronomem do samego końca. Jeszcze na 21 dni przed śmiercią, choć był zmuszony do pozostania w łóżku, bez użycia teleskopu obserwował okultację Wenus.

Library Vanderbilt

Zdjęcie mgławicy „Ameryka Północna” wykonane przez Barnarda.