Warkocz Bereniki jest dość ciemnym gwiazdozbiorem znajdującym się pomiędzy konstelacjami Psów GończychLwa. W znalezieniu charakterystycznej, odwróconej litery  „L”, którą gwiazdozbiór przypomina kształtem, może pomóc Denebola (β Leo) – gwiazda należąca do konstelacji Lwa. Idąc od niej w stronę Psów Gończych, w połowie drogi natkniemy się na szukany gwiazdozbiór. To właśnie w jego obszarze znajduje się północny biegun Drogi Mlecznej, w którym oś obrotu galaktyki przecina naszą sferę niebieską.

Powyższy wycinek mapy nieba przedstawia gwiazdozbiór Warkocza Bereniki. Białymi okręgami oznaczone zostały obiekty katalogu Messiera.

Za Warkoczem Bereniki kryje się niezwykła historia. Jak doszło do tego, że czyjeś włosy został wyniesione do gwiazd? Odpowiedzi udziela nam legenda opowiadająca o ich właścicielce. Berenika, żona egipskiego króla Ptolemeusza, która żyła w III w. p.n.e., zawarła umowę z Afrodytą, boginią miłości. Królowa obiecała ściąć swoje włosy i oddać je w ofierze bogini, jeśli ta sprowadzi jej męża żywego z wojny z Asyryjczykami. Gdy Afrodyta dotrzymała obietnicy, Berenika złożyła swoje włosy w świątyni. Jednak następnego dnia włosy zniknęły. Rozgniewany Ptolemeusz chciał ukarać strażnika świątyni za niedopełnienie obowiązków, na szczęście przed karą uratował go nadworny astronom Konon, który pokazał władcy, że włosy jego ukochanej zostały wyniesione na niebieski firmament w postaci tytułowego gwiazdozbioru. Król na tyle ucieszył się z rozwoju sytuacji, że postanowił wybaczyć pechowemu strażnikowi.

Powyższa ilustracja przedstawia wyobrażenie Warkocza Bereniki na tle tworzących tę konstelację gwiazd. Gwiazdozbiór znajduje się w dolnej lewej części obrazka, po lewej stronie centralnie umieszczonego Wolarza. Ilustracja pochodzi z dzieła Jana Heweliusza pod tytułem „Uranographia”.

Najjaśniejszą gwiazdą konstelacji jest Diadem (α Com), którego nazwa odnosi się do korony znajdującej się we włosach Bereniki. Jest to układ dwóch jasnożółtych karłów. Choć w konstelacji nie ma innych jasnych gwiazd, trud jej szukania zostanie wynagrodzony – w jej obrębie obserwator może znaleźć wiele obiektów głębokiego nieba. Jednym z nich jest galaktyka soczewkowata M85, w której w 1960 roku zaobserwowano supernową. Innym ciekawym obiektem jest galaktyka Czarne Oko (M64), nazywana też Podbitym Okiem. Jest to galaktyka spiralna, której część centralna obraca się w przeciwną stronę, niż reszta obiektu, co jest prawdopodobnie wynikiem zderzenia z inną, mniejszą galaktyką. Oprócz opisanych tutaj obiektów w Warkoczu Bereniki znajduje się jeszcze 6 innych obiektów z katalogu Messiera, co sprawia, że, pomimo słabej widoczności konstelacji, jest ona warta odnalezienia na północnym niebie.

Galaktyka M64, „Czarne Oko”

Korekta – Matylda Kołomyjec

Autor

Avatar photo
Weronika Księżakowska