Wilk, jedna z konstelacji skatalogowanych przez Ptolemeusza w II wieku naszej ery, w Polsce jest widoczna jesienią i zimą. Mimo tego, że powstała tak dawno, nie są z nią związane żadne mity. Nie zawiera też żadnych obiektów z katalogu Messiera. Można za to znaleźć w jej obrębie inne obiekty głębokiego nieba. Pod względem wielkości gwiazdozbiór Wilka zajmuje 46 miejsce.

Choć Wilk nie ma własnego mitu, historia jego gwiazdozbioru przedstawia się dość ciekawie. Gwiazdy, z których się składa, były niegdyś częścią konstelacji Centaura i reprezentowały trzymane przez niego zwierzę ofiarne. Nie było to jednak żadne konkretne zwierzę, aż w czasie renesansu prace Ptolemeusza zostały przetłumaczone na łacinę, a Wilk został nazwany Wilkiem. Wcześniej było to po prostu „dzikie zwierzę” lub „bestia”, odpowiednio w Starożytnej Grecji i Rzymie.

Powyższy fragment mapy nieba przedstawia gwiazdozbiór Wilka w otoczeniu sąsiednich konstelacji.

Alpha Lupi (α Lup), najjaśniejsza gwiazda konstelacji, to błękitny olbrzym, oddalony od Ziemi o około 460 lat świetlnych. Jest 10 razy cięższy i 25 tysięcy razy jaśniejszy od naszego Słońca. Podobnie jak druga co do jasności Beta Lupi (β Lup), jest gwiazdą zmienną typu Beta Cephei.
Inna gwiazda, GQ Lupi, tym razem gwiazda zmienna typu T Tauri, ma swoją planetę, GQ Lupi b, oddaloną od niej o 100 jednostek astronomicznych.
Jednak nie tylko gwiazdy zmienne zasługują na uwagę w tej konstelacji. Przykładem może być gwiazda Nu Lupi (ν Lup). Tę nazwę noszą dwie gwiazdy, Nu-1 Lupi i Nu-2 Lupi, z perspektywy Ziemi znajdujące się blisko siebie. Pierwsza z nich jest od nas oddalona 111 lat świetlnych, druga – 48,3. Nu-2 Lupi to gwiazda podobna do naszego Słońca, nie tylko w wypadku wielkości czy jasności, ale nawet w tym, że i ją okrążają planety. Wiemy o trzech. Najbliższa i najdalsza gwieździe to superziemie, 5,28 i 9,59 raza większe od Ziemi. Środkowa jest zbyt ciężka, by być superziemią (11, 38 mas Ziemi). Wszystkie trzy znajdują się w obrębie 0,5 jednostki astronomicznej od swojej gwiazdy, co prawdopodobnie oznacza, że są zbyt gorące dla życia.

Powyższa ilustracja pochodzi z dzieła Jana Heweliusza pod tytułem „Uranographia” i przedstawia wyobrażenie Wilka na tle gwiazd tworzących jego konstelację. Na tej ilustracji Wilk to zwierzę nabite przez Centaura na włócznię.

Oprócz gwiazd w konstelacji Wilka znajdują się też obiekty głębokiego nieba, w tym dawna supernowa SN 1006 z przełomu kwietnia i maja 1006 roku. Znajdowała się 7200 lat świetlnych od Ziemi i mogła być najjaśniejszą ze wszystkich, o których wiemy – uważa się, że osiągnęła jasność -7,5 magnitudo. Egipski astronom Ali ibn Ridwan opisał ją w ten sposób: „duże okrągłe ciało, 2,5 do 3 razy większe od Wenus. Niebo jaśniało od jej światła. Jego jasność była trochę większa niż jedna czwarta jasności Księżyca.” (tłumaczenie własne z języka angielskiego). Pozostałości po supernowej, zidentyfikowane w 1965 roku, a wcześniej znane jako źródło radiowe PKS 1459-41, znajdują się niedaleko gwiazdy Beta Lupi.
W obrębie konstelacji Wilka znajdują się też inne obiekty głębokiego nieba, w tym mgławica planetarne Siatkówka (IC 4406) i kolejna, NGC 5882, oraz gromady kuliste, na przykład NGC 5927 i 5824.

Pozostałość po supernowej SN 1006. Zdjęcie wykonane w świetle widzialnym (żółte odcienie), promieniowaniu rentgenowskim (niebieskie) oraz radiowym (czerwone). Obiekt jest od nas oddalony o około 7000 lat świetlnych.

Autor

Matylda Kołomyjec