Rozpoczął się kwiecień – światowy miesiąc astronomii. Jest to ogólnoświatowe wydarzenie, organizowane przez amerykańską organizację Astronomers Without Borders. Zachęcamy do odwiedzenia strony organizacji, na której pojawiły się liczne wydarzenia, a także możliwość zgłoszenia własnej inicjatywy związanej z astronomią.
Kwiecień jest kolejnym miesiącem, w którym zwiększa się długość dnia, a Słońce gości coraz wyżej nad naszymi głowami. Pierwszego dnia miesiąca nasza gwiazda wzejdzie o 6:17. Po dniu trwającym 12 godzin i 54 minuty nastąpi zachód o 19:11. Ostatniego dnia kwietnia wschód będzie miał miejsce o 5:19, zachód natomiast o 19:57. Długość dnia wyniesie wówczas 14 godzin i 38 minut.
Słońce rozpoczyna miesiąc w konstelacji Ryb. Po trzech tygodniach przejdzie do gwiazdozbioru Barana, w którym pozostanie aż do końca kwietnia. W przeciągu tego miesiąca maksymalna wysokość horyzontalna naszej gwiazdy wzrośnie o 10°, z 44° do 54°. Stale zmienia się również punkt wschodu i zachodu Słońca. 30 kwietnia wzejdzie ono około 25° na północ od punktu kardynalnego wschodu. Zjawisko to wynika z nachylenia osi Ziemi do płaszczyzny jej orbity pod kątem 66°33’ oraz ruchu obiegowego naszej planety.
Kilka minut po wschodzie Słońca 30.04 – godzina 5:25.
Księżyc
Nasz największy naturalny satelita rozpocznie kwiecień w konstelacji Raka. Przez pierwsze dni miesiąca będzie wypełniał swoją tarczę, dążąc do pełni, w którą wejdzie 6.04, znajdując się w gwiazdozbiorze Panny. Noce w pobliżu tej daty nie będą sprzyjały prowadzeniu obserwacji, Księżyc będzie bowiem wysoko nad horyzontem od wczesnego wieczora aż do rana. W ciągu kolejnych dni faza będzie się zmniejszać – 13.04 dojdzie do ostatniej kwadry, tarcza będzie więc wypełniona w 50%. Tego dnia Srebrny Glob wzejdzie około 3:12, a jego jasność będzie wynosić -9,79 magnitudo. Następne dni zaprowadzą satelitę ku gazowym olbrzymom:
- 16.04 o 5:58 dojdzie do koniunkcji Księżyca z Saturnem w odległości ok 3°
- 17.04 o 18:57 dojdzie do koniunkcji Księżyca z Neptunem w odległości ok 2°
- 19.04 o 17:27 dojdzie do koniunkcji Księżyca z Jowiszem w odległości zaledwie 7’
Znajdując się w konstelacji Ryb, Księżyc zbliży się do Słońca i wejdzie w fazę nowiu 20.04.
W kolejne dni nasz satelita znowu spotka kilka planet na swojej drodze:
- 21.04 o 8:06 dojdzie do koniunkcji Księżyca z Merkurym w odległości 1°45’
- 21.04 o 12:09 dojdzie do koniunkcji Księżyca z Uranem w odległości 1°35’
- 23.04 o 12:43 dojdzie do koniunkcji Księżyca z Wenus w odległości 1°17’
- 26.04 o 3:08 dojdzie do koniunkcji Księżyca z Marsem w odległości ok 3°
Pod koniec kwietnia – 27.04 – będziemy mieli okazję obserwować Srebrny Glob w ostatniej kwadrze.
Planety
Widoczność Merkurego w pierwszej części kwietnia będzie bardzo dobra. Elongacja planety wynosi 15° i będzie rosnąć aż do 11.04. (utrzyma się powyżej 15° do 20.04). Szukajmy jej tuż po zachodzie Słońca nisko nad horyzontem. W związku z ruchem od naszej gwiazdy będzie spadać jednak jej jasność (z -0,9 magnitudo 1 IV do 1,9 magnitudo 20 IV).
Warunki do obserwacji Wenus są wyśmienite. Planeta znajduje się ponad 37° od naszej gwiazdy. Należy jej poszukiwać wieczorem po zachodzie Słońca w konstelacji Byka. 11 kwietnia dojdzie do bliskiego spotkania Wenus z Plejadami, czyli piękną gromadą otwartą.
Wenus z Plejadami 11.04 o 20:45.
Mars przebywa obecnie w konstelacji Bliźniąt. W kwietniu pokona on znaczną część tego gwiazdozbioru. W noc 14/15 znajdzie się bardzo blisko (nieco ponad 1°) ε Gemini – gwiazdy o jasności około 3 magnitudo (jasność Marsa będzie wówczas wynosić 1,1 wielkości gwiazdowych). Planeta zachodzi tuż przed 3:00 na początku miesiąca i przed 2:00 na końcu.
Pozycja Marsa 15.04 o 22:00 wraz z jego efemerydami na kwiecień.
Jowisz i Neptun znajdują się w tym samym gwiazdozbiorze co Słońce, przez co ich obserwacje nie będą możliwe w tym miesiącu.
Saturn, podobnie jak jego gazowy sąsiad, przebywa dość blisko naszej gwiazdy. Jeśli chcemy zapolować na Władcę Pierścieni, powinniśmy poszukiwać go po 4:00, w ostatni tydzień kwietnia, nisko nad horyzontem, 25° na południe od punktu kardynalnego wschodu.
Uran znajduje się po przeciwnej stronie Słońca na sferze niebieskiej niż Saturn, jego obserwacje są więc możliwe zaraz po zachodzie, do 22:00 (w pierwszej połowie miesiąca) i do 21:00 (w drugiej połowie miesiąca).
Zaćmienie Słońca
W tym miesiącu mieszkańcy antypodów będą mieli okazję obserwować hybrydowe zaćmienie Słońca, do którego dojdzie 20 kwietnia. Jest to najrzadziej występujące zakrycie naszej gwiazdy. W związku z krzywizną naszej planety w części pasa zaćmienia dojdzie do całkowitego zakrycia Słońca, w innej zaś części zakrycie będzie obrączkowe. Takie zjawisko nazywamy właśnie hybrydowym zaćmieniem Słońca.
Faza obrączkowa rozpocznie się o godzinie 2:37 UTC w południowej części Oceanu Indyjskiego. Czas trwania zaćmienia będzie rósł wraz z ruchem na północny-wschód. Maksimum wystąpi przy południowych wybrzeżach Timoru Wschodniego – o godzinie 4:17 UTC mieszkańcy archipelagu będą mogli obserwować fazę całkowitą, która potrwa 1 minutę i 16 sekund. Zaćmienie zakończy się o 5:57 UTC na środkowym Pacyfiku.
Gif prezentuje hybrydowe zaćmienie Słońca 20.04.2023.
Deszcz Lirydów
W kwietniu swoje maksimum mają Lirydy – meteory związane z kometą Thatchera, która ostatni raz była widoczna w 1861 roku. Radiant tego roju będzie przemieszczał się z gwiazdozbioru Herkulesa do Lutni. Obserwacje meteorów można prowadzić od 14 do 30 kwietnia, ich maksimum przypada zaś na noc 22/23 kwietnia (a dokładniej na okno kilku godzin w pobliżu 1:00). Wartość ZHR dla tegorocznego roju nie powinna przekroczyć 20. Średnia prędkość Lirydów to 49 km/s, co sprawia, że zaliczamy je do szybkich meteorów.
Mapka obrazująca położenie radiantu Lirydów pomiedzy 15 a 25 kwietnia.
Korekta – Matylda Kołomyjec
