Rodzaj mgławicy – materia międzygwiezdna skoncentrowana w dużych niewidocznych obłokach; zazwyczaj znajduje się z dala od gwiazd, które mogłyby ją ogrzać do takiego stopnia, by świeciły. Mgławice ciemne pochłaniają prawie całe światło które na nie pada – tylko promieniowanie mikrofalowe pochodzące z ich środka nie jest absorbowane przez pył i ucieka na zewnątrz. Zarysy tych mgławic są widoczne, tylko jeśli znajdują się one w drodze do innych mgławic (tak jak w mgławicy Koński Łeb) lub zasłaniają gwiazdy w tle (jak obłok Barnarda, zdjęcie wyżej).

Kształt takich obłoków może być bardzo nieregularny. Największe ciemne mgławice są widoczne gołym okiem – jako ciemne miejsca w obrębie Drogi Mlecznej.

W tych nieprzezroczystych chmurach znajduje się zazwyczaj wodór molekularny. Największe obiekty tego typu – zwany wielkimi obłokami molekularnymi albo GMC (Giant Molecular Clouds) – są miliony razy bardziej masywne niż Słońce, rozciągają się na odległości rzędu setek lat świetlnych i mają średnią gęstość od 100 do 300 cząsteczek na milimetr sześcienny. Ich temperatura wewnętrzna to przeciętnie od 7 do 15 K.

Czasami część mgławicy ciemnej może się zapaść pod wpływem własnej masy, dając początek nowej gwieździe, która z czasem przekształci swoją kolebkę w mgławicę emisyjną.