Po raz drugi w ciągu ostatniego tygodnia astronomowie poinformowali o odkryciu planety przypominającej „naszego” Jowisza, lecz krążącej wokół innej gwiazdy.
Odkryta planeta o masie i orbicie podobnych do jowiszowych jest jedną z ośmiu zaobserwowanych ostatnio przez zespół z Obserwatorium w Genewie. Liczba znanych planet poza Układem Słonecznym zwiększyła się w ten sposób do około 100. O odkryciu poinformowała we wtorek Stephane Udry uczestnicząca w odbywającej się w Waszyngtonie konferencji na temat planet pozasłonecznych.
Planeta została odkryta w pobliżu gwiazdy HD190360A, znanej również jako Gliese 777A. Jest to gwiazda podobna do Słońca, leżąca około 52 lat świetlnych od nas. Masa planety jest nie mniejsza niż masa Jowisza. Obiega ona gwiazdę po kołowej orbicie o promieniu 3,65 jednostki astronomicznej (548 milionów kilometrów). Dla porównania – promień orbity Jowisza to 5,2 jednostki astronomicznej.
Planeta ta jest drugim pozasłonecznym kuzynem Jowisza, o odkryciu którego poinformowano w ciągu ostatnich kilku dni. W czwartek inna grupa, kierowana przez weteranów poszukiwań planet – Geoffrey’a Marcy’ego i Paula Butlera, poinformowała o 15 nowych planet pozasłonecznych„>odkryciu jowiszowej planety krążącej wokół 55 Canri. Planeta ta jest nieco większa – ma masę 4 razy większą od masy Jowisza i obiega swoją gwiazdę po eliptycznej orbicie w średniej odległości 5,5 jednostki astronomicznej. Jest częścią układu planetarnego składającego się z przynajmniej trzech planet. Dla porównania – planeta wokół HD190360A nie ma żadnego znanego „towarzysza”.
Udry ogłosił we wtorek odkrycie łącznie 12 pozasłonecznych planet odkrytych przez grupę z Obserwatorium w Genewie. Osiem z nich, w tym planeta wokół HD190360A, nie było wcześniej znanych. O odkryciu trzech innych poinformowali w zeszłym tygodniu Marcy i Butler. Dwunasta planeta jest znana od 2001 roku, lecz nowe obserwacje dokładniej wyznaczają jej orbitę i masę.
Nowo odkryte planety (również te zeszłotygodniowe) zostały zaobserwowane dzięki technice dopplerowskiej polegającej na mierzeniu cyklicznych przesunięć linii widmowych gwiazd. Planeta krążąc wokół środka masy gwiazda-planeta, przez część swojej orbity oddala się od nas, a przez część – zbliża. Odpowiada to jednoczesnemu zbliżaniu się bądź oddalaniu gwiazdy i pociąga za sobą przesunięcia w widmie. Mierząc amplitudę i okres tych zmian astronomowie mogą określić orbitę planety i podać dolne ograniczenie na masę planety bez bezpośredniego jej obserwowania.
Pięć spośród ośmiu planet zostało odkrytych dzięki danym z ELODIE. Jest to spektrograf (urządzenie do rejestrowania widm gwiazd) zamontowany na 1,93-metrowym teleskopie w Obserwatorium Haute-Provence południowo-wschodniej Francji. Pozostałe trzy zaobserwowano dzięki CORALIE – spektrografowi na 1,2-metrowym teleskopie w La Silla w Chile. Grupa z Genewy jest kierowana przez Michela Mayora, który wraz z Didier Queloz, w 1995 roku odkrył pierwszą planetę krążącą wokół gwiazdy typu słonecznego – 51 Pegasi.
