Niebo sprawia wrażenie niezmiennego. Zdaje się jedynie jednostajnie i majestatycznie obracać. Konstelacje wyglądają każdej nocy tak samo. Jedynymi wyjątkami są błądzące wśród gwiazd planety i komety. 950 lat temu chińscy astronomowie odkryli jednak coś, co nie pasowało do tego obrazu.
4 lipca 1054 roku w konstelacji Byka rozbłysła gwiazda nowa. Miała jasność około -6 magnitudo (świeciła mniej więcej 4 razy jaśniej niż Wenus) i przez 23 dni widoczna była nawet w dzień. Przez 653 dni dało się ją obserwować gołym okiem.
Przed 950 laty gwiazdę na porannym niebie dostrzegli astronomowie w Chinach. Dobę później w jej pobliżu znalazł się Księżyc. Ciekawy jest fakt, że obecnych czasów nie przetrwały żadne obserwacje wykonane w Europie czy na Bliskim Wschodzie.
Mgławica Krab wzięła swą nazwę od kształtu własnego. Niezwykle efektowna, jest obecnie jednym z najpopularniejszych obiektów obserwacyjnych.
Czy coś z niej pozostało? Coś, co można by teraz zobaczyć na niebie? Owszem! W miejscu w którym wybuchła gwiazda supernowa (bo ona to była), obserwujemy dziś mgławicę Krab (oznaczoną M1 w katalogu Messiera). Ma ona jasność około 8 magnitudo (może być dostrzeżona już przez stosunkowo niewielki teleskop) i kątowe rozmiary 8 na 4 minuty. Ziemię od M1 dzieli dystans około 6500 lat świetlnych. Dane te oznaczają, że mgławica ma średnicę około 10 lat świetlnych.
Wciąż zwiększa swoje rozmiary. Materia w niej znajdująca się porusza się z prędkością około 1800 kilometrów na sekundę. Jest źródłem promieniowania radiowego (odkrytego w 1948 roku) i rentgenowskiego (1963). 9 listopada 1968 roku odkryto w M1 pulsar o okresie obrotu około 33 milisekund. Regularne pulsy radiowe wysyłane są przez szybko obracającą się gwiazdę neutronową o rozmiarach około 30 kilometrów.
Na niebie mgławicę odnaleźć można około 1 stopnia od gwiazdy zeta Byka o jasności około 3 magnitudo.
To zdjęcie mgławicy Krab powstało z połączenia zdjęć zrobionych przez Kosmiczne Obserwatorium Chandra w promieniach X (niebieski) i przez Kosmiczny Teleskop Hubble’a (czerwony).
Na filmie znajduje się mgławica Krab. Film powstał z nałożenia kilkuset zdjęć zrobionych przez Kosmiczne Obserwatorium Chandra, badające kosmos w promieniach X. Powstał ze złożenia wyników ośmiu obserwacji wykonanych między listopadem 2000 roku a kwietniem 2001.
W 1731 roku mgławicę odkrył John Bevis. Charles Messier, autor katalogu, w niezależny sposób zaobserwował ją 28 sierpnia 1758 roku poszukując Komety Halley’a w czasie jej pierwszego przewidzianego wcześniej powrotu w rejon Słońca.
Wybuchy gwiazd supernowych to bardzo rzadkie zjawiska. Od czasów chińskiej obserwacji w Drodze Mlecznej udało się zaobserwować jedynie kilka takich eksplozji (dwie najsłynniejsze to te z 1572 i 1604 roku).
Lolek
Warto by dodać jaka jest rzeczywista wielkość… — mgławicy w Krabie, wygląda na to, że wybuch tam jet ciagły i trwa dalej,czyli mgławica jest stale zasilana tym wybuchem, a nie pozostałością po wybuchu supernowej sprzed 1000 lat bo materia z tego wybuchu jest pewnie o kilkaset lat świetlnych od owej mgławicy ;-), obiekt na filmie ”pulsar w krabie” łącznie z wyrzucaną materią z swojego równika ma lata świetlne średnicy?, a film nie jest w czasie rzeczywistym bo inaczej wszytko działoby się tam z prędkością większą od prędkości światła 😉
Może się mylę, ale zbyt często tacy amatorzy jak ja mogą być wprowadzani w błąd nazbyt niejednoznacznymi informacjami 😉
http://mglawice.astronet.pl/krab.htm
DAREK
PIĘKNE ZDJĘCIA CZERWONE I NIEBIESKIE , POKAZUJĄ — MGŁAWICĘ W 3 WYMIARACH . WYGLĄDA JAK WIRUJĄCY BĄK . TO ROZWIJA WYOBRAŻNIĘ .
LukiW
Rozszerza się… — Mgławica Kraba stale się rozszerza i to w niemałym tępie. Kiedyś czytałem w jednej starej książce ile dokładnie. Roczna zmiana kątowa Kraba na naszym niebie wynosi jakąś część sekundy łuku. Dokładnie nie pamiętam ile ale mogę to sprawdzić.
Lolek
… wydaje mi się, że masa pulsara w Krabie jest niedoszacowana. — Zdaje się te rozszerzanie mgławicy w Krabie odbywa się z prędkością 500km/s ale np supernowa 1987A w magellanie wyrzuciła swoją materię z prędkością 15 000km/s czyli 30 razy szybciej dlatego nie wydaje mi się by ta ekspandujaca mgławica w Krabie była związana z wybuchem sprzed 1000 lat, mnie fascynuje wielkość tego ”bąka” związanego z pulsarem ze 2 lata świetlne średnicy, który podgrzewa mgławicę w Krabie.
Czy za tak gigantyczne zjawisko może być odpowiedzialna 10 km, wirująca gwiazda neutronowa o masie lodwo 1,5 do 3 mas słońca, patrząc na naszą gwiazdę dzienną która ledo oświetla znajdującą się tysiące razy bliżej ziemię, wydaje mi się, że masa pulsara w Krabie jest niedoszacowana.
<<<<Gdy wzbogacona w gaz swej ofiary gwiazda zakończyła ewolucję wybuchem supernowej, kolejny raz odrzuciła swe zewnętrzne warstwy. Tym razem jednak prędkość ich ucieczki przekracza 15 tysięcy kilometrów na sekundę.>>>
http://www.radio.com.pl/nauka/naukowe.asp?id=98