Aryabhata I to jeden z najstarszych znanych nam astronomów i matematyków pochodzący z Indii. W wieku 23 lat napisał swoje wybitne dzieło „Aryabhatiya”. Niestety, jego drugie dzieło, „Aryabhatasiddhanta”, nie zachowało się do dnia dzisiejszego, lecz mamy o nim szczątkowe informacje w późniejszych księgach. O życiu tego naukowca też nie wiemy za dużo. Jedynie tyle, że żył w mieście Kusumapura oraz że urodził się w 476 roku naszej ery, a zmarł w 550 roku.
O jego pracy wiemy znacznie więcej. Najważniejsze dzieło, wspomniana wyżej „Arybhatiya”, dzieli się na trzy fragmenty: „Ganita”, „Kala-kriya”, „Gola”. Dotycząca matematyki „Ganita”, zawierała tablice trygonometryczne. Dotycząca obliczeń czasu „Kala-kriya” opisywała metodę obliczania pozycji planet, a także najobszerniejszą część o sferze niebieskiej. Trzecia część – „Gola” – zawierała opis ekliptyki, równika niebieskiego, kształtu Ziemi i przyczyny zmian dnia i nocy.

Drugim dziełem Aryabhaty, które, jak wspomniałem, nie przetrwało do dnia dzisiejszego, była „Aryabhatasiddhanta”. Chociaż nie mamy żadnego egzemplarza tej księgi, to możemy powiedzieć, co zawierała. Umożliwiają to liczne cytowania, między innymi w dziełach Varahamihiry – indyjskiego astrologa i astronoma. Wiemy również, że tekst ten miał wpływ na rozwój astronomii arabskiej, gdzie dotarł przez Iran. Aryabhata I jako jeden z pierwszych za początek nowego dnia uważał północ.

Osiągnięcia Aryabhaty w dziedzinie astronomii i matematyki są wybitne, ale mało znane w Europie. Są ku temu dwa powodu: Aryabhata żył daleko od Europy i w dalekich od współczesności czasach. Skazą na wizerunku tego naukowca wydaje się to, że zajmował się on astrologią. Jednak w owych czasach astronomia była niejako techniczną stroną astrologii, o czym nie można zapomnieć podczas czytania biografii osób z tamtych epok.

Korekta – Matylda Kołomyjec

Autor

Sebastian Syty