Gwiazdozbiór Góry Stołowej leży przy samym południowym biegunie niebieskim. Z tej przyczyny nie może być obserwowany na półkuli północnej. Sąsiaduje z takimi konstelacjami jak: Wąż Wodny, Kameleon, Ryba Latająca, Oktant i Złota Ryba. Oryginalnie gwiazdozbiór nazywał się z francuskiego „Montagne de la Table”, następnie został zlatynizowany do „Mons Mensae”. Wiek później angielski John Herschel astronom zasugerował skrócenie nazwy do łacińskiego wyrazu „Mensa”. Sugestia się przyjęła i pod taką nazwą znamy gwiazdozbiór do dziś.

Powyższy fragment mapy nieba przedstawia gwiazdozbiór Góry Stołowej w otoczeniu sąsiednich konstelacji

Góra Stołowa leży na niebie południowym, dlatego nie była znana we starożytnych kulturach europejskich. Po raz pierwszy została opisana dopiero w połowie XVIII wieku przez Nicolasa Louisa de Lacaille. Stworzył ją z grupy ciemnych gwiazd, aby upamiętnić Górę Stołową niedaleko Kapsztadu w Południowej Afryce, z której prowadził obserwacje. Konstelacja zawiera część Wielkiego Obłoku Magellana, dzięki czemu wygląda, jakby była przykryta białą chmurą, podobną do tych przykrywających szczyty Góry Stołowej. 

Powyższa ilustracja przedstawia gwiazdozbiory nieba południowego w dziele „Uranometria” autorstwa Johna Bayersa. W kawałku pustej przestrzeni między konstelacjami przy biegunie południowym obecnie znajduje się Góra Stołowa.

Wspomniany już Wielki Obłok Magellana jest najbardziej interesującym obiektem w gwiazdozbiorze. Jest to galaktyka nieregularna, znajdująca się 163 tysiące lat świetlnych od Ziemi – co w kosmicznej skali jest bardzo niewielką odległością i czyni ją 3 najbliższą nam galaktyką. Ze względu na silne oddziaływanie grawitacyjne i swój mały rozmiar jest galaktyką satelitarną Drogi Mlecznej.

W swoim środku Wielki Obłok Magellana posiada jasną poprzeczkę. Uważa się, że dawniej był galaktyką spiralną, lecz przez oddziaływanie z Drogą Mleczną i Małym Obłokiem Magellana jego kształt uległ zniekształceniu.

Na powyższym zdjęciu znajduje się Wielki Obłok Magellana. Zostało ono wykonane przez sondę kosmiczną Gaia.

Korekta – Matylda Kołomyjec

Autor

Zofia Lamęcka