Marsjański łazik Opportunity zbadał fragment gruntu pochodzącego z małego krateru, w którym wylądował. Na zdjęciach intrygują położone pośród innych kawałków skał… otoczaki.
„W tej próbce znajdują się rzeczy, które nie przypominają niczego co dotychczas na Marsie widzieliśmy” – powiedział dr Steve Squyres z Cornell University, główny badacz odpowiedzialny za instrumenty naukowe na obu łazikach Mars Exploration Rovers.
By lepiej poznać marsjański grunt, kontrolerzy misji planują użyć kół Opportunity, by boksując nimi zerwać wierzchnią warstwę gruntu i dotrzeć do niżej położonych warstw. Jedno z kół będzie się kręcić i kopać, podczas gdy pozostałe pięć pozostanie nieruchome.
Na zdjęciu fragment podłoża, zbadany przez Opportunity dnia 10 sol pobytu na Marsie. Zewnętrzne zdjęcie wykonane zostało przez kamerę nawigacyjną łazika, środkowe przez kamerę panoramiczną, a wewnętrzne przez kamerę mikroskopową.
Na nowych, mikroskopowych zdjęciach z Opportunity widać sferyczne cząstki położone pośród cząstek o postrzępionych brzegach. „Różnorodność kształtów i barw wskazuje, iż mamy do czynienia z cząstkami o różnym pochodzeniu” – powiedział dr Ken Herkenhoff z zespołu astrogeologii U.S. Geological Survey.
Gleba marsjańska na Meridiani Planum widziana przez Microscopic Imager, instrument znajdujący się na łaziku marsjańskim Opportunity. Widoczne są większe grudki leżące na warstwie drobnego pyłu. Zdjęcie wykonano podczas 10 dnia (marsjańskiego) misji. Naukowców intryguje kulisty kształt grudek, który może byc wynikiem wielu procesów geologicznych, w tym stygnięcia kropli lawy lub gromadzenia się kolejnych warst materii wokół ziarna rdzenia. bdany fragment gleby ma średnice 3 centymetrów. Kulista grudka na samym lewym dole zdjęcia ma około 3 milimetrów średnicy, tyle co pestka słonecznika. Różne odcienie pomarańczowego mogą sugerować różnice w składzie mineralnym.
Gleba marsjańska na Meridiani Planum widziana przez Microscopic Imager, instrument znajdujący się na łaziku marsjańskim Opportunity. Widoczne są większe grudki leżące na warstwie drobnego pyłu. Zdjęcie wykonano podczas 10 dnia (marsjańskiego) misji. Naukowców intryguje kulisty kształt grudek, który może byc wynikiem wielu procesów geologicznych, w tym stygnięcia kropli lawy lub gromadzenia się kolejnych warst materii wokół ziarna rdzenia. bdany fragment gleby ma średnice 3 centymetrów. Kulista grudka na samym lewym dole zdjęcia ma około 3 milimetrów średnicy, tyle co pestka słonecznika.
Sam kształt cząstek nie pozwala na jednoznaczne określenie ich pochodzenia. „Wiele procesów geologicznych może owocować nadaniem sferycznego kształtu” – powiedział dr Hap McSween, członek zespołu naukowego misji. Między innymi za powstanie cząstek o takim kształcie odpowiedzialne może być podwodne osadzanie się materiału. Jednak wyraźna porowatość cząsteczek bardziej prawdopodobnym czyni uderzenie meteorytu, lub aktywność wulkaniczną.
Nowa mapa mineralna otoczenia Opportunity, pierwsza w historii wykonana z powierzchni na innej planecie, pokazuje iż koncentracja hematytu jest zróżnicowana w obrębie krateru. Fragment gruntu sfotografowany pod mikroskopem pochodzi z rejonu ubogiego w hematyt. Wiecej hematytu znajduje się w rejonie położonym nad charakterystycznymi tworami skalnymi i tuż pod nimi.
Mapa fragmentu krateru, w którym wylądował Opportunity przedstawiająca zawartość hematytu. Kolor czerwony i pomarańczowy oznacza teren bogaty w materiał zawierajacy żelazo (czyli rónież hematyt), podczas gdy niebieski i zielony – tereny ubogie w żelazo. Skała na północnym wschodzie, wyznaczajaca krawędź krateru nie wydaje się zawierać hematytu. Minerału nie ma również na obszarze śladów po poduszkach powietrznych. Mapa powstała na podstawie danych ze spektrometru emisji termalnej, które zostały nałożone na obraz uzyskany przez kamerę panoramiczną.
Hematyt zwykle powstaje w obecności wody w stanie ciekłym, stąd minerał ten budzi szczególne zainteresowanie naukowców. Jego koncentracja została określona dzięki miniaturowemu spektroskopowi badającemu emisję termalną otoczenia i zdolnemu określić typ skał na odległość. Z kolei spektrometr Moessbauera, zamontowany na ramieniu łazika i pozwalający na identyfikację minerałów zawierających żelazo, stwierdził istotną obecność oliwinu w badanej próbce gruntu. Oliwin powszechnie występuje w skałach pochodzenia wulkanicznego.
Wykres obrazuje spektrum gleby marsjańskiej na Meridiani Planum. Dane swiadczą o obecności oliwinu, który został również znaleziony w kraterze Gusev, miejscu lądowania łazika Spirit. W oparciu o te dane naukowcy wnioskują, że glaba na Meridiani jest po części zbudowana z drobnoziarnistego bazaltu, skały wulkanicznej. Spektrum zostało wykonane przez spektrometr Moessbauera znajdujacy się na Opportunity.
By lepiej przyjrzeć się hematytowi, Opportunity uda się teraz w kierunku charakterystycznych tworów skalnych. Na początek przebędzie odległość 3 metrów, czyli połowę dystansu do celu. Na piątek zaplanowane jest kopanie przy pomocy przedniego koła.
Po prawej stronie fragment krateru, w którym wylądował Opportunity, ze śladami po poduszkach powietrznych. Obszar nazwany został Lily Pad. Zdjęcie wykonała kamera panoramiczna łazika 3 dnia po wylądowaniu. Na zdjęciu czarno-białym zaznaczono fragment powierzchni, który został poddany badaniom spektroskopowym. Otrzymane spektra znajdują się na wykresie po prawej stronie zdjęcia. Kolor zielony odpowiada nietkniętej powierzchni, a czerwony śladom poduszek powietrznych.
Zdjęcie w lewym dolnym rogu przedstawia skały na Meridiani Planum. Kamera panoramiczna Opportunity była zwrócona na północ, zdjęcie wykonano 4 dnia pobytu na Marsie. Na czarno-białym zdjęciu oznaczono obszary, z których zebrano dane o widmie gleby. Powstałe wykresy znajduja się po prawej stronie zdjęcia. Kolor żółty odpowiada obszarowi powyżej warstwy skalnej, jasnoniebieski – odległej powierzchni na horyzoncie, zielony – jasnym skałom, a niebieski – ciemnemu otoczakowi.
Roberto Sprinconelli
To nie koniecznie dzialalnosc wody !!! — Taki sposob obtoczenia ziaren nie swiadczy od razu o dzialalnosci wody plynacej. Zreszta skoro to dno krateru to raczej nie bylo (jest) ono osrotkiem w ktorym woda mogla by dynamicznie plynac a raczej ulegac stagnacji a na dnie mogli bysmy spodziewac sie sedymantacj. Jednak sposob ulozenia ziaren nie potwierdza tego. Dlatego raczej otoczaki te nie zostaly ukszatltowane przez wode a raczej przez wiatr. Przemawia za tym tez fatk, ze przy tak dosc jednorodneym gruncie nie nastapila lityfikacja, albo moze jej nei widac.
Pozdrawiam
Wojciech
ETNA — Dopiero dzisiaj przeczytałem wiadomość o „otoczakach”. Kilka lat temu podczas pobytu na Sycylii miałem przyjemność wejścia na Etnę. W mini-muzeum można było zobaczyć tak zdumiewające formy wulkaniczne, że odkrycie ich na Marsie spowodowałoby falę spekulacji n/t ingerencji w ich powstanie „istot rozumnych”…