W październiku warto wstać przed świtem i zobaczyć Merkurego. Maksymalna zachodnia elongacja (wynosząca około 18,5 stopnia) wypadnie 22 października. Wtedy warunki do obserwacji będą najlepsze. Wzrok i sprzęt optyczny skierować należy prawie dokładnie na wschód.
W tabeli podano, w odstępach trzydniowych, wysokość Merkurego ponad horyzontem w momencie, gdy Słońce znajdzie się 6 stopni poniżej widnokręgu (jest to świt cywilny). Obliczenia wykonano dla centralnej Polski. Uwzględniono zmianę czasu za zimowy, do której dojdzie 26 października.
| Data | Godzina | Wysokość (stopnie) | Jasność | Faza (procent) | Średnica kątowa (sekundy) |
| 16 października | 6:34 | 8 | 0,6 | 26 | 8,3 |
| 19 października | 6:39 | 10 | -0,1 | 40 | 7,6 |
| 22 października | 6:44 | 11 | -0,5 | 54 | 6,9 |
| 25 października | 6:49 | 10 | -0,7 | 67 | 6,4 |
| 28 października | 5:54 | 9 | -0,8 | 76 | 6,0 |
| 31 października | 5:59 | 8 | -0,9 | 84 | 5,6 |
| 3 listopada | 6:04 | 6 | -0,9 | 89 | 5,4 |
Dostrzeżenie planety jest łatwiejsze niż się uważa. Wystarczy dysponować otwartym widokiem i… dobrą pogodą. Obserwacje ułatwić może lornetka.
Merkury przez cały omawiany czas świecić będzie w konstelacji Panny. Jednak nie grozi nam pomylenie go ze Spicą, najjaśniejszą gwiazdą tego gwiazdozbioru, gdyż w czasie obserwacji znajdować się będzie jeszcze pod horyzontem.
Animacja przedstawia drogę najbliższej do Słońca planety Układu Słonecznego pół godziny przed wschodem naszej gwiazdy dziennej podczas elongacji zachodniej w drugiej połowie października 2008 roku. Przez całe dwa tygodnie widoczności porannej Merkury będzie przebywał w gwiazdozbiorze Panny, której najjaśniejsze gwiazdy (poza Spicą) są zaznaczone na pierwszym kadrze animacji. Mimo tego, że są widoczne na animacji, raczej ich nie zobaczymy na tak jasnym tle nieba. Są to:
- Zavijava, β Vir, 3,6 mag
- Porrima, γ Vir, 3,5 mag
- Auva, δ Vir, 3,4 mag
- Vindemiatrix, ε Vir, 2,8 mag
- Zaniah, η Vir, 3,9 mag
Natomiast bez problemu będzie widoczny Merkury, którego jasność w tym czasie wzrośnie od 0,5 do -1 magnitudo. Jednocześnie, ze względu na oddalanie się planety od Ziemi, będzie malała jej tarcza (od ponad 8″ do około 5″) i wzrastała faza (od 26% do 93%). Warto zwrócić uwagę na zbliżenie Merkurego z Księżycem 27 października. Będzie to znakomita okazja do zidentyfikowania planety dla tych, którym to się jeszcze nie udało, a ponadto będzie można zrobić zdjęcie podobne do majowego, tylko Księżyc będzie miał oświetlony przeciwny brzeg.
Na porannym październikowym niebie widoczna będzie jeszcze jedna planeta, Saturn. Odnajdziemy go 30 stopni ponad wschodnim horyzontem w gwiazdozbiorze Lwa.
27 października rano, 7 stopni na prawo od Merkurego, znajdzie się Księżyc. Ze względu na niewielką fazę (3 procent), jego dostrzeżenie będzie chyba większym wyzwaniem niż znalezienie planety.
Zachęcamy do obserwacji w chłodne, jesienne poranki!
