Perseverance jest już piątym łazikiem marsjańskim w dorobku NASA/JPL. Wystrzelony w lipcu 2020 na pokładzie rakiety Atlas V, dotarł na powierzchnię Czerwonej Planety nieco ponad pół roku później, stając się jedynym, obok Curiosity, aktywnym ówcześnie mieszkańcem Marsa. 

Minęły już więc ponad dwa lata od momentu, gdy łazik opuścił strefę lądowania i rozpoczął swoje badania. Towarzyszy mu również dron Ingenuity, który pomimo upływu czasu i wbrew wstępnym przewidywaniom, nadal pozostaje sprawny i zdolny do lotu. Ich misja zdążyła nam już dostarczyć mnóstwa cennych informacji na temat Krateru Jezero, m.in poprzez analizę znajdujących się tam skał i monitorowanie warunków pogodowych. 

Biorąc pod uwagę stale rosnącą listę osiągnięć programu Mars2020 oraz jego bezprecedensową popularność, nic dziwnego że Lego wzięło na celownik Perseverance, dodając łazik i drona Ingenuity do swojej szerokiej oferty. Duńska firma już od wielu lat wprowadza na rynek nie tylko zestawy oparte na znanych markach (Star Wars, Marvel, DC, Harry Potter, Minecraft i wiele, wiele innych) ale także, od czasu do czasu, raczy swoich klientów produktami ściśle powiązanymi z przemysłem kosmicznym. Wiele lat temu wydawane one były pod szyldem Discovery Channel. Obecnie, produkty takie jak Apollo Saturn V (który swego czasu sprzedawał się tak dobrze, że LEGO musiało wznowić jego produkcję po kilku latach), Wahadłowiec Discovery i Teleskop Hubble’a czy Lądownik Apollo 11 cieszą się tak dużą popularnością, że aż dziwnym pozostaje, że duńska firma nadal nie zdecydowała się na stworzenie dla nich osobnej serii, dedykowanej tylko dla zestawów skupionych na projektach agencji kosmicznych. Większość z nich nadal wydawanych jest bowiem pod szyldem serii Ideas. 

Credit: LEGO

42158 NASA Mars Rover Perseverance jako pierwszy z nowej fali produktów LEGO poświęconych misjom kosmicznym trafił do serii Technic, skupionej nie tyle na wiernym odwzorowaniu wyglądu danego pojazdu/obiektu, co raczej na próbie nadania mu jak najwyższej funkcjonalności i wypchania go po brzegi ukrytymi wewnątrz zębatkami i przekładniami. I trzeba przyznać że tutaj udało się ich wepchnąć naprawdę sporo.

BUDOWA

Zacznijmy więc od samego procesu budowy, w przypadku serii Technic będącego niejednokrotnie sporym wyzwaniem, nawet przy dokładnym śledzeniu sporej instrukcji. O ile sam Ingenuity to zaledwie kilkominutowy i całkiem przyjemny proces, o tyle sam łazik okazał się… ciekawym doświadczeniem.

Perseverance jest bowiem konstrukcją nie tylko wymagającą, co miejscami wręcz frustrującą. Złożyłem w swoim życiu wiele zestawów LEGO (niektórzy powiedzieliby pewnie że zbyt wiele) i jak dotąd żaden z nich nie wywołał u mnie tak skrajnych emocji podczas łączenia ze sobą kolejnych elementów. Ponad cztery godziny składania okazały się nieoczekiwanym wysiłkiem, spowodowanym przez niespodziewanego winowajcę:

Widoczny na zdjęciu element o numerze 6282148 został przez LEGO wprowadzony w 2019 roku, zastępując wcześniejszą iterację (element 15100). Na czym polega jego problem? Widoczny na jego końcu pin jest nieproporcjonalnie twardy i mało plastyczny w stosunku do pozostałych elementów tego typu. Powoduje to, że próba wciśnięcia go w jakikolwiek inny klocek jest niemałym wysiłkiem fizycznym, niejednokrotnie kończącym się sporym bólem palców i klockami latającymi po całym biurku. A taki elementów jest w zestawie aż… 38! Nie jestem w stanie określić, czy problem dotyczy jedynie jakiejś konkretnej partii produktów, z której pochodził mój zestaw, czy też występuje w każdym egzemplarzu 42158 NASA Mars Rover Perseverance. Wśród innych recenzji nie znalazłem uwag na ten temat, więc podejrzewam, że nie jest to częste zjawisko.

Jeśli chodzi o resztę całego procesu – jest on z pewnością angażujący, chociaż wymaga sporej uwagi (pojedyncza pomyłka może kosztować naprawdę sporo czasu na jej późniejszą naprawę). Najbardziej delikatny jest moment budowy MMRTG (Multi-Mission Radioisotope Thermoelectric Generator), czyli całkiem sporego, radioaktywnego źródła zasilania łazika, znajdującego się na końcu pojazdu – jest on tak delikatny, że bardzo łatwo o jego uszkodzenie podczas kompletowania innych fragmentów.

GOTOWY MODEL

Łazik prezentuje się naprawdę okazale, nie sposób tego nie zauważyć. Ze złożonym ramieniem jest długi na ponad 30 centymetrów, a z rozłożonym mierzy ich ponad 50. To  sporo jak na model LEGO w tej cenie. Całość wygląda imponująco i z pewnością robi duże wrażenie. Osoby widzące go na waszej półce w pierwszej chwili zapewne nawet nie zorientują się, z czego jest zrobiony – większość pinów i otworów niezbędnych podczas budowy kończy ostatecznie sprytnie zakryta przez większe, gładkie elementy, budujące korpus Perseverance.

Jak wypadają poszczególne elementy łazika w porównaniu do jego pierwowzoru (a w przypadku niektórych z nich, w porównaniu do modelu 3D udostępnionego przez NASA)? Przyjrzyjmy się kilku najbardziej istotnym instrumentom na pokładzie Perseverance.

Obiekt do kalibracji do Mastcam-Z:

Tabliczka z chipami, zawierającymi imiona  i nazwiska 10 932 295 osób, które zdecydowały się wysłać je do NASA przed startem misji:

Aluminiowa tabliczka, zamontowana na łaziku w hołdzie dla pracowników ochrony zdrowia na całym świecie (misja wystartowała podczas pandemii COVID-19):

Obrotowa antena do pasma X-Band:

Manipulator z kamerami NevCam, Mastcam-Z i SuperCam:

Antena UHF:

System przechowywania próbek zebranych skał:

Kontrola ramienia:

Wiertło do poboru próbek:

Koła i zawieszenie typu Rocker-Bogie:

Jak na model Technic, z odzwierciedleniem szczegółów jest naprawdę nieźle – widać że projektanci LEGO zrobili ile mogli, by na zewnątrz łazika dodać jak najwięcej możliwych detali i instrumentów naukowych, nawet jeśli ich kształt jedynie z grubsza przypomina ten z pierwowzoru. Takie są jednak ograniczenia tego typu zestawu i w mojej opinii, naprawdę ciężko byłoby wykonać je lepiej.

FUNKCJE

Funkcjonalność 42158 NASA Mars Rover Perseverance ogranicza się do dwóch aspektów – kontroli nachylenia ramienia z wiertłem oraz ustawienia kół.

Pierwszy z dwóch bardzo prostych systemów kontroli znajdziemy na samym końcu łazika, na MMRTG – to dwa proste uchwyty, którymi kręcąc jesteśmy w stanie zmieniać nachylenie ramienia góra/dół (pierwszy uchwyt) oraz prawo/lewo (drugi uchwyt). Ze względu na niskie przełożenie, trzeba wykonać sporo obrotów, by przestawić ramię do żądanej pozycji.

Znacznie ciekawsza jest jednak kontrola kół, którą zapewnia nam znajdująca się na samym środku łazika dźwignia z zębatką:

Za jej pomocą możemy bowiem manipulować skrętem kół łazika, niczym prostą kierownicą, zmieniając kierunek podczas jazdy. Wygodne, przemyślane. Najciekawsza funkcja kryje się jednak za przestawieniem dźwigni na pozycję wsteczną.

Poprzez przeciągnięcie dźwigni do tyłu, jesteśmy w stanie ustawić cztery skrajne koła łazika na pozycję, pozwalającą na obrót całego pojazdu wokół własnej osi! Wszystko to działa dzięki kilku bardzo sprytnym mechanizmom wewnątrz korpusu łazika, blokującym zmianę orientacji kół.

Jeśli zaś idzie o możliwości samych kół i zawieszenia Rocker-Bogie, to są one naprawdę dobrze zaprojektowane – łazik (oczywiście z pomocą napędu zapewnionego przez nasze ręce) jest w stanie utrzymać stabilną pozycję nawet na sporych nierównościach terenu i ma sporą swobodę jazdy, podobnie jak jego rzeczywisty pierwowzór.

APLIKACJA

LEGO już od dłuższego czasu stara się połączyć swoje zestawy z komponentami wirtualnymi przeznaczonymi dla konsumentów z najmłodszego pokolenia. Efekty są różne, można nawet powiedzieć że średnie. Byłem więc naprawdę zaskoczony odkrywając, że aplikacja LEGO Technic AR wypada naprawdę nieźle i oferuje całą gamę możliwości pozwalających na wydłużenie zabawy zestawem i poznanie sporej ilości informacji na temat samego łazika oraz drona.

Aplikacja, jak sama nazwa wskazuje, działa w rozszerzonej rzeczywistości. Obiektyw telefonu kierujemy na łazik, program go lokalizuje a następnie daje nam możliwość przeglądu komponentów łazika:

Wizualnie najbardziej imponująca jest z pewnością możliwość symulowania marsjańskiej pogody:

Możemy również spróbować naszych sił w prowadzeniu odwiertów skał. Niestety, ta konkretna funkcja nie działa najlepiej, gdyż podczas wiercenia (symulowanego przytrzymaniem palca na konkretnej skale) nasz cel ucieka z ekranu z taką prędkością, że nie sposób ukończyć zadania:

Aplikacja pozwala nam również na zasymulowanie lotu wirtualnego Ingenuity! Co prawda dron w wersji z aplikacji rozładowuje swoje „baterie” po zaledwie kilku sekundach lotu, ale i tak wygląda to naprawdę imponująco, zwłaszcza podczas lądowania:

PODSUMOWANIE

42158 NASA Mars Rover Perseverance jest zdecydowanie wart rozważenia, jeśli szukacie kolejnego elementu do swojej kolekcji LEGO poświęconej eksploracji kosmosu. Zestaw jest potężny rozmiarowo, atrakcyjny wizualnie, oraz, co dla większość z nas z pewnością bardzo istotne – wiernie oddaje konstrukcję oraz funkcjonalność najnowszego marsjańskiego łazika NASA, od ogólnych proporcji Perseverance począwszy, przez zawieszenie, koła i ramię robotyczne, a na pojedynczych instrumentach naukowych skończywszy. Warto dać mu szasnę również jeśli jest to dopiero początek waszej przygody z LEGO, chociaż proces budowy dla niedoświadczonej osoby może okazać się miejscami ciężką przeprawą – tutaj dla niezdecydowanych poleciłbym raczej łatwiejszy w budowie i nieco droższy 10266 Lądownik księżycowy Apollo 11 NASA.

Na sam koniec aspekt prawdopodobnie najważniejszy, czyli cena. Oficjalna kwota, o jaką trzeba odchudzić nasz portfel, to, według strony LEGO 449.99 zł. Sporo, aczkolwiek stosunek jakości i ilości elementów do ceny jest i tak o wiele lepszy niż w przypadku serii opartych na znanych franczyzach, jak Star Wars czy Marvel Cinematic Universe, gdzie za podobną ilość gotówki dostalibyśmy budowlę o wiele skromniejszą. W momencie pisania tej recenzji, zestaw można jednak bez problemu znaleźć w wielu polskich sieciówkach, w cenie nawet o 30% niższej.

Niezależnie więc od tego, czy jesteście fanami kolekcjonowania LEGO, misji kosmicznych, czy też obu tych pasji, zestaw 42158 NASA Mars Rover Perseverance przypadnie wam do gustu i zajmie honorowe (i spore) miejsce na waszej półce. Z pewnością będziesz długo cieszyć wasze oko!

Credit: LEGO

42158 NASA Mars Rover Perseverance

Data premiery: 1 czerwca 2023

Liczba elementów: 1132

Oficjalna cena: 449.99 zł

Model 3D wykorzystany do porównań znaleźć można tutaj.

Serdecznie dziękujemy Agencji CluePR za egzemplarz zestawu do recenzji.